'1 op 3 musici kampt met angst of paniek'

21 November 2018, 13:55 uur
Algemeen
mainImage
Digitaal Dagblad
Afbeelding is niet meer beschikbaar

Je snapt soms niet dat podiumkunstenaars het durven: optreden met al die ogen op hen gericht en al die oren gespitst op wat zij laten horen. Nou, ze durven het soms ook eigenlijk niet: één op de drie musici kampt weleens met hevige podiumangst of, nog erger, een aanval van hevige paniek ten overstaan van al dat publiek. Donderdag is er een bijeenkomst over in museum Het Dolhuys in Haarlem.

Eén van de deelnemers is Esther van Fenema, psychiater én professioneel violiste. Tien jaar geleden richtte ze in Leiden een 'muziekpoli' op, die inmiddels al driehonderd klanten mocht verwelkomen. Door naar de onderliggende oorzaken te zoeken kan ook voor podiumangst een therapie worden gevonden, zegt ze, met praten of medicamenten. Bij medicijnen moet natuurlijk wel worden opgepast dat ze de expressie niet belemmeren.

Musici en andere podiumkunstenaars voeren al eeuwen allerlei bijgelovige rituelen uit om het noodlot tijdens de uitvoering te bezweren. Ze stoppen elkaar ook nogal eens een vaak onderhands verkregen pilletje toe, weet Van Fenema. Maar de schaamte voor podiumangst is toch vaak aanzienlijk, zegt de auteur van het recent verschenen boek Het ontstemde brein. ''Het taboe is groot. Mensen komen pas naar de poli als het anders niet meer gaat, als ze anders hun vak niet meer kunnen uitoefenen."

Het wordt vaak gezien als een zwakte: dat je de druk niet aankunt zou betekenen dat je niet goed genoeg bent. Volgens Van Fenema is dat ten onrechte. Podiumangst is volgens haar in feite een 'mentale blessure' die kan voortkomen uit bijvoorbeeld depressies of vervelende ervaringen in het privéleven. Een eerdere black-out op het podium of zware kritiek op een optreden maken het er natuurlijk ook al helemaal niet beter op, zeker niet voor kunstenaars voor wie hun prestaties samenvallen met wie ze zijn en hun persoonlijkheid eraan ontlenen. Dat komt vrij veel voor, zegt Van Fenema.

Ondanks angst en paniek is het kiezen voor een ander vak voor veel musici geen optie: ''Bijna alle musici die ik de afgelopen tien jaar heb gezien op de muziekpoli zeggen hetzelfde: muziek is wie ik ben. Het is mijn leven en mijn moedertaal. De lijdensdruk van mensen die opeens niet meer in staat zijn om zich als musicus te uiten is enorm", aldus Van Fenema in haar boek.