Peper in verzet tegen subsidie vredesinstituut

28 May 2020, 10:06 uur
Algemeen
mainImage
Oud-burgemeester Bram Peper

De Duitse regering moet, volgens een groep Nederlanders onder wie de oud-burgemeester van Rotterdam Bram Peper, geen subsidie verlenen aan een nieuw vredesinstituut in Osnabrück als dat wordt vernoemd naar Hans Georg Calmeyer. Hij was een Duitse jurist die tijdens de Duitse bezetting vanaf het Binnenhof oordeelde over bezwaarschriften van Nederlanders die protesteerden tegen hun registratie als Jood volgens de nazi-wetten en zo mede over leven of dood besliste.

De één ziet Calmeyer als een redder van Joden door zijn vele toewijzingen, maar de ander juist als een vervolger door zijn afwijzingen, aldus het gezelschap.

Onder de tegenstanders van subsidie is Holocaust-overlevende en journalist Hans Knoop, die bekend werd door zijn rol in aanloop naar de arrestatie van de Nederlandse oorlogsmisdadiger Pieter Menten. Donderdag tekent hij met gelijkgestemden protest aan tegen de subsidie bij vernoeming naar Calmeyer. Het gezelschap overhandigt een brief voor bondskanselier Angela Merkel aan de Duitse ambassade in Den Haag.

Het centrum is een initiatief van de stad Osnabrück, waar al hevige discussie over de vernoeming is. In 2017 besloot de gemeenteraad volgens een woordvoerder unaniem "een concept te ontwikkelen in de zin van een Hans Calmeyerhuis". De bedoeling is volgens hem "te laten zien hoe Calmeyer onder de omstandigheden van het absolute onrecht speelruimte creëerde". Berlijn draagt volgens de woordvoerder bij aan verbouwing van de villa waar het centrum komt, een voormalig NSDAP-kwartier. Overige kosten, zoals voor de tentoonstelling, worden gedragen door de gemeente en stichtingen.

De in Osnabrück geboren Calmeyer (1903-1972) wees in een flink aantal gevallen bezwaarschriften toe, waardoor mensen aan deportatie ontkwamen. Hierom werd hij geëerd met een onderscheiding van herinneringscentrum Yad Vashem, een toekenning die volgens Knoop nu wordt herbezien. In Osnabrück staat hij nog altijd in hoog aanzien. Maar dat Calmeyer onderdeel van het nazi-systeem was en ook bezwaarschriften afwees, maakt hem te omstreden om hem te eren met zijn naam op het centrum in Osnabrück, zeggen Knoop en volgens hem circa tweehonderd andere tegenstanders. Overheidsgeld vanuit Berlijn zou Calmeyers omstreden rol in hun optiek witwassen.

Calmeyer is volgens hen echt geen held. "Dat hij ook bezwaarschriften toewees behoorde eenvoudig tot zijn taak en competentie", aldus Knoop. De tegenstanders laten volgens Knoop verder "in het midden of Calmeyer nu een Jodenredder, dan wel vervolger was. Mogelijk was hij beide, maar naar een dergelijk controversiële persoon vernoemt men geen vredescentrum."