Er zijn vele onderzoeken gehouden over geld en gedrag. De gemiddelde uitslag is dat veel mensen niet goed met geld omgaan. Slechts een klein deel kan dat goed tot uitstekend.

Schulden
Ruim 1,4 miljoen huishoudens zitten met problematische schulden. Het aantal werkende armen is sinds het begin van deze eeuw anderhalf keer zo groot geworden, berekende het Sociaal en Cultureel Planbureau. Het Nibud kwam in december met een onderzoek. Daaruit blijkt dat minder Nederlanders geld lenen of rood staan bij de bank, maar in plaats daarvan worden de huur, de energierekening en zorgverzekering niet betaald. Bij 5 tot 7 procent van de huishoudens leidt dat inmiddels tot ernstige problemen, zoals afgesloten worden van energie.

Keuze
Veel mensen kunnen moeilijk rekenen, vooruitdenken en gedecideerd keuzes maken. Dit geldt vooral voor beslissingen die gevolgen heeft voor een langere periode. Ook telt dat we leven in een verleidingseconomie. Veel mensen blijken moeite te hebben om ‘nee‘ te kunnen zeggen bij het aanschaffen van spullen.

Vergelijk
Er zal tal van vergelijkingssites zoals Geld.nl die mogelijk leiden tot besparingen; op verzekeringen, energie, lenen van geld, abonnementen op telefoons en internet en het aankopen van duurzame artikelen. Gegeven is dat mensen het zelf moeten onderzoeken en dat wordt dikwijls onvoldoende gedaan. Iedereen weet dat boodschappen bij de Aldi doen veelal goedkoper is dan bij Albert Heijn, maar dat duur geld geleend wordt, wordt dikwijls niet herkend.

Gedrag
Overzicht is noodzakelijk voor een juiste budgettering. Weten wat er elke maand binnenkomt en wat exact de vaste lasten zijn. Het helpt veel mensen om een bepaald huishoudbedrag contant in de portemonnee te hebben. Zo wordt de bodem eerder herkend en wordt het gedrag eerder aangepast. Als het inkomen het toelaat is een maandelijkse reservering verstandig. Het NIBUD heeft een BufferBerekenaar ontwikkeld waarbij uitgerekend kan worden of een reservering mogelijk is. Tien procent van het inkomen is min of meer uitgangspunt. De reservering is dan bedoeld om geld achter de hand te hebben, bijvoorbeeld voor het verplichte eigen risico ziektekosten, of voor het repareren of vervangen van de smartphone of de wasmachine.

Besparen en budgetteren is moeilijk en gaat om het doorbreken van gewoonten en patronen. Maar een reserve opbouwen, geeft langdurig een goed gevoel. Dat leeft prettiger als jarenlang rood staan en leven van salaris naar salaris.