De titel van Fortuyns inaugurele rede bij de Erasmus universiteit was: “Een land zonder ambtenaren.” Pim ergerde zich te pletter aan de eigengereidheid van ambtenaren en het feit dat ze niet echt verantwoordelijk konden worden gesteld voor hun fouten, maar dat gekozen bestuurders de klos zijn bij ambtelijk falen.

Voorbeeld

Ik werkte al sinds mijn 20ste in het onderwijs en veel later in de politiek, dus ik ken de praktijk. Opsommen van ergerniswekkende voorvallen, eigenwijs optreden, regelrecht falen etc. zouden de tekst voor een flink boek opleveren, dus ik wil me beperken tot één volgens mij significant recent voorval. Het al eerder beschreven aftreden van VVD-minister Wiersma, man van de praktijk. Hij had een conflict met de onderwijsinspectie; dat is naar buiten gebracht.

Pas op inspectie!

Mijn eerste ervaring bij het onderwijs deed ik op bij het primair onderwijs, waar ik een half jaartje gewerkt heb, voor ik besloot dat “die lieve kleintjes” toch niets voor mij waren en ik overstapte naar het voortgezet onderwijs.

Als kwekeling en beginnend onderwijzer werd ik door mijn collega’s gewezen op het zwaard van Damocles: de inspectie. Op mijn laatste basisschool kreeg ik van het hoofd* te horen: ”Als er een leerling komt vragen of je een rood potlood hebt, is de inspectie in school!”

Dat betekende kijken of je bezig bent met de les die op je rooster staat en je niet b.v. aan het zingen bent, terwijl je moet rekenen.

De praktijk

Als de inspecteur de klas binnenstapte, was ook direct duidelijk wie de baas was. Er was er één die knikte en alleen zei: “Inspectie, ga maar gewoon door waar u mee bezig bent.” Waarna hij een plekje zocht achterin de klas.

Een oude rot in het vak vertelde dat op zijn vorige school een collega na de schooltijd zijn lokaal wilde afsluiten, toen plotseling de inspecteur uit een kast stapte en bits zei: “Ik had ook een kind kunnen zijn!”

Kortom spanning en verplichte nabespreking. Zo kreeg ik te horen, dat alles naar behoren was, maar helaas toch een fout gemaakt had: Johan van Oldenbarnevelt was niet vermoord, maar terechtgesteld! (stond toevallig net geschiedenis op het rooster)**

Bij het voortgezet onderwijs werd een bezoek van de inspectie van tevoren aangekondigd, zodat alles picobello leek. De inspecteur kwam ook meestal niet verder dan de kamer van de rector.***

Conflict

Wiersma kreeg een conflict met de inspectie, omdat hij wilde dat de helft van de bezoeken onaangekondigd gedaan werd en omdat hij minimaal 10% van de scholen het predicaat onvoldoende wilde geven (de praktijk!). Dat betekent met andere woorden, dat de inspectie haar werk moest gaan doen! Bij het bezoeken van de website van de inspectie staat ook pontificaal: “Effectief toezicht voor beter onderwijs.”

Houd dan ook toezicht moet Wiersma gedacht hebben, maar de carrière ambtenaar Alida Oppers (google haar maar) dacht er anders over en dat leidde tot de val van een democratisch aangestelde bestuurder en een vergenoegd lachende benoemde ambtenaar (D66?).  

Ik wist van voormalig minister prof. E. Bomhoff (LPF) al dat hij bij de strijd met een ambtenaar aan het kortste einde trok, maar dat het nu zo openlijk naar buiten komt, is kenmerkend voor de arrogantie binnen de top van het ambtelijk apparaat. Zij bepalen hoe ons land bestuurd wordt, democratie ten spijt.

In De V.S. wordt bij een bestuurswisseling de top van de ambtenarij vervangen. Misschien ook een goed idee voor ons land?

* zo heette de directeur toen nog

** In die tijd kregen de kinderen nog gedegen vaderlandse geschiedenis. Zeker bij het P.C. onderwijs, waar ik begonnen ben.

*** Opeens eiste de inspectie dat we uitgebreid ons curriculum zouden doorsturen. Veel collega’s werkte zich te pletter. Ik (door de wol geverfd) stuurde slechts de hoofdstukindelingen van mijn boeken op. Bleek voldoende; niet gelezen dus!