Gisteren stonden de kranten er vol van. De planbureaus (CPB en SCP) trokken aan de alarmbel: de armoede gaat gigantisch toenemen als we niets doen. Naar maar liefst 1 miljoen Nederlanders. De ongelijkheid in de samenleving wordt op deze manier alleen maar versterkt. Een simpele tip gaven ze wel mee: stop de jaarlijkse verlaging van de bijstandsuitkeringen. Ik neem jullie graag mee in mijn reflectie op de afgelopen week toen we de voortgang van de armoede- en schuldenaanpak bespraken. 

Voorzichtig zien we positieve resultaten. Ik zeg voorzichtig, want als je zoveel tekort komt per maand en zoveel moeten laten, dan is een beetje vooruitgang niet genoeg. Daar moet veel meer voor gebeuren. Een voorbeeld. Heel veel mensen waren weer blij dat de terrassen weer open konden.  Ik kan u vertellen dat ik mensen heb gesproken die blij waren dat ze weer aan het werk konden, maar even een terrasje pakken en een paar tientjes aftikken - terwijl zij van 50 euro per week moeten leven - zat er toch al niet in.

We hebben in Rotterdam een redelijk stabiele groep van 31.000 huishoudens die 4 jaar of langer in de armoede leeft. In deze groep zien we helaas dat de langdurige armoede toeneemt. Het gaat om bijstandsgerechtigden, pensioengerechtigden en de zogenaamde werkende armen. En van de werkende armen is een aanzienlijk deel ZZP-er. Maar liefst 11,7%.

De coronacrisis heeft de sociale ongelijkheid alleen maar versterkt. Flexwerkers, ZZP-ers en jongeren zijn getroffen. Groepen die het al moeilijk hadden. Dat is nu wel duidelijk geworden voor het grote publiek.

Voor de crisis heb ik vaak aandacht gevraagd voor de positie van ZZP-ers. Er wordt allang geroepen dat gemeenten op hen geen speciale schulddienstverlening hebben gericht. Nu zoveel ZZP-ers direct inkomensverlies hebben geleden, was de stap hiertoe in Rotterdam onvermijdelijk. Rotterdam komt met een aanvulling op de huidige schuldenaanpak om ZZP-ers te verleiden zo vroeg mogelijk hulp te zoeken bij schulden. Deze toezegging heeft Wethouder Grauss gedaan.

Ik heb tijdens de afgelopen raadsvergadering twee moties ingediend die zijn aangenomen. Enerzijds vind ik dat we met het Perspectieffonds voor het overnemen van schulden van jongeren in ruil voor een tegenprestatie die ze vooruit helpt (bijvoorbeeld maatschappelijke stage) goud in handen hebben, maar dan moeten we die jongeren wel vinden. De pilot die liep was niet erg doeltreffend. De voorwaarden zijn reeds versoepeld en ik heb de wethouder gevraagd om doelgerichte communicatie in te zetten. Eigentijdse social media kanalen dus. De gemeente kan veel beter aansluiten bij de leefwereld van jongeren.

Daarna zal het onvermijdelijke plaatsvinden. Na alle ellende van de gezondheidscrisis zal waarschijnlijk een schuldengolf komen. Ik verwacht deze in het najaar.

Daarom moeten de armoederegelingen zo spoedig mogelijk de nieuwe groepen Rotterdammers bereiken, om dat beetje aanvulling te kunnen geven in inkomen of natura. Daar ging mijn tweede motie over.

Maar gemeenten moeten ook kijken naar nieuwe manieren om mensen te helpen.

De coronacrisis heeft op vele manieren bijgedragen aan innovatie. Zou het niet goed zijn om dat ook te doen in de schuldhulpverlening. Oninbare schulden opkopen bijvoorbeeld. Al langer wordt geroepen om een nationaal schuldenfonds of een soort nationaal garantiefonds. Mocht deze stap te groot zijn, dan kunnen gemeenten experimenteren met kleine lokale opkoopfondsen. En daarnaast bijhouden wat het verloop is van zo'n traject voor de persoon in kwestie.

Ik ben ervan overtuigd dat zoiets kan werken.