Er zijn mensen die alleen moderne romans lezen, alleen voor hun genoegen, thrillers en aanverwante genres, en die mensen vragen dan aan mij wat ik lees. Met mijn antwoord staan we mijlenver op afstand van elkaar.
Want ik lees bij voorkeur oude Indische kranten van voor de oorlog. Met terugwerkende kracht heb ik een abonnement op kranten als De Locomotief en de messcherpe Sumatra-Bode, en dan zijn er nog andere titels die ik erbij heb. Daarin sta ik toch niet alleen. Vooral degenen met Indische roots weten de oude kranten in Delpher te vinden. Ze lezen net als ik de advertenties, ze spellen met evenveel belangstelling de familieadvertenties uit, waar iedereen destijds met naam en toenaam in werd vermeld. Wie op zoek is naar het leven uit het oude Indië, die kan niet om de kranten heen. Ze staan online in Delpher.nl, een heerlijke schatkamer. Maar er is een bezwaar.
Juist door het grote aanbod van Indische kranten, is het gemakkelijk te denken dat dit het is. Dit, het aanbod aan kranten destijds. Men zoekt, men vindt, men trekt conclusies van het type wat de kranten zeiden en wat er dus gebeurde.
Toch is dat niet zo.
Belangrijke kranten ontbreken digitaal. Ik verlang zo naar de jaren van De Telefoon, met als ondertitel 'Orgaan voor den Indo-Europeaan', het eerste nummer verschijnend op 9 januari 1886. In 1897 verscheen het laatste. De kranten zijn alleen fysiek raadpleegbaar en dat betekent: naar het krantendepot in Den Haag, een fototoestel met een grote opslagruimte mee plus extra batterij, dan pagina voor pagina fotograferen, thuis ordenen en gaan lezen op groter scherm, met rust en aandacht. Ter plekke lezen kan ook, maar dat brengt het risico met zich mee om na het bezoek om tien over half vier 's nachts wakker te worden met het besef iets belangrijks gezien te hebben, en waar stond dat ook alweer. Meteen degelijk is de beste aanpak.
Ik las over De Telefoon in het geweldige persoverzicht 'Journalisten en heethoofden' van Gerard Termorshuizen. Hij behandelt de dagbladen verschenen tussen 1744 en 1905, met wat uitloop, en grondig ook. Het is een naslagwerk dat toch spannend leest, pagina voor pagina, want je ziet het oude Indië zich ontwikkelen. En dan wil je meer en meer lezen, om meer te kunnen begrijpen. Zo vergaat het mij, tenminste.
Dus het is hopen dat Delpher nog verder gaat uitdijen, ook met dit soort kranten, want ik voel het gemis en u nu hopelijk ook.
https://www.indischeschrijfschool.nl