Een paar jaar geleden zag ik Rita Verdonk op een receptie. Ze droeg op haar revers een (hoge) koninklijke onderscheiding. Ik keek er naar en zei:”  Ze hebben je uitgekotst en jij draagt het speldje dat ze je gegeven hebben.” Mevrouw Verdonk kan vernietigend kijken en ik kreeg zo’n blik.

Sociaal democratie

Ooit kreeg ik de Erasmus-penning omdat ik 25 jaar bij het onderwijs zat, ik vond de halve maand extra salaris belangrijker. Mijn rector, eens de directeur van mijn HBS, kreeg onverwacht een hoge onderscheiding. Toen ik hem feliciteerde zei hij: ”Ja Ronald, wij sociaal democraten*malen niet om dit soort dingen.” Ik heb hem daarna nooit meer zonder zijn duidelijk zichtbare onderscheiding gezien. Dat hij er in schijn toch moeite mee had, komt door het in sociaal democratische kringen gangbare principe dat iedereen gelijk is, maar waar in de praktijk heel makkelijk – zeker qua salaris – de hand mee gelicht wordt.

Praktijk

Toen wij van Leefbaar Rotterdam ooit probeerden een onderscheiding aan te vragen voor een vrijwilliger stuitten we op een karrevracht aan moeilijkheden. De ene na de andere beer werd op onze weg gevonden. Het bleek dat op het stadhuis een ambtenaar zat, die zich met onderscheidingen bezig hield en die – laat ik het eufemistisch zeggen – geen hoge dunk van ons had. Ze liet merken artikel 1 van de Grondwet niet te kennen.** We zouden daar nonchalant de schouders over kunnen ophalen, maar degene voor wie we het hadden aangevraagd zou verguld zijn geweest, maar overleed helaas een paar jaar later zonder onderscheiding.  

Goede kennis

Ik heb een goede kennis, die categorisch alle onderscheidingen – indien mogelijk - geweigerd heeft. Ooit werd hij genomineerd voor een raadsonderscheiding.*** Tegen de dame die hem feliciteerde en in kennis stelde van zijn nominatie, zei hij “Dat stel ik niet op prijs. Geef die nominatie maar aan een ander”.  Op de vraag van een medewerker waarom hij weigerde zei hij met een knipoog: “ Ik geef ze toch niet de kans gniffelend te zeggen, dat ik derde ben geworden.”

Gewetensvrijheid

Ik kan, de weigering van minister Faber om de onderscheidingen aan vrijwilligers bij de vluchtelingen opvang te tekenen, helemaal begrijpen. Ze moet gedacht hebben: “Het is jullie spelletje, maar ik doe er niet aan mee,” wetende, dat een andere minister wel gaat tekenen. Ze maakt gebruik van haar gewetensvrijheid, maar dat schijnt alleen te mogen als je religieus geïnspireerd bent; als je bijvoorbeeld van je geloof niet naast een man mag zitten of een vrouw geen hand wilt geven.

Ons kent ons

Als we alle uitgereikte onderscheidingen op een rijtje leggen, voorspel ik dat het leeuwendeel terecht is gekomen bij de linkse kartelpartijen volgens het “ons kent ons” principe. Voor politici wordt overigens een uitzondering gemaakt, die krijgen - als ze niet van tevoren weigeren - automatisch na twaalf jaar politiek werk een lintje. De hoogte ervan wordt mede bepaald door de plek van het werk. De senaat b.v. is belangrijker dan de gemeenteraad.

Voor mensen, die het geven van onderscheidingen een goede zaak vinden heb ik een advies. Kijk eens hoe scheutig men in dictatoriale regimes is met onderscheidingen. Sommige militairen bezwijken bijna onder de last die ze op hun borst moeten torsen.

Op mijn borst zelfs het speldje van bloeddonor niet!

* Ik was toen net als hij lid van de PvdA

** Er mag niet op politieke voorkeur worden gediscrimineerd

*** Politicus van het jaar