Het thema van de 4 mei herdenking dit jaar is: leven met oorlog. Mensen hebben altijd met het begrip oorlog geworsteld.

Uit de middeleeuwen zijn naast kerken, stadspoorten, muren, kastelen, grachten en burchten overgebleven die gebouwd zijn uit angst voor anderen, uit angst voor oorlog.

Ons land is ontstaan tijdens de 80-jarige oorlog. Verplichte leerstof voor onze kinderen op school. Zeven gewesten, die de tirannie verdreven zoals we in ons volkslied zingen.

Toch heeft men geprobeerd tot wereldvrede te komen.

Toen einde 19e eeuw via foto’s de verschrikkingen, die gepaard gaan met oorlog, duidelijker werden besloten Westerse staten tot overleg in plaats van oorlog. Als symbool werd het Vredespaleis in Den Haag opgericht.

In 1913 was het af. Precies één jaar voor de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het drama dat zich daarna ontwikkelde is bekend. Het leidde uiteindelijk tot de verschrikking die we nu op 4 mei herdenken: de tweede wereldoorlog. Daarna volgde Nederlands Indië/Indonesië, Korea, Vietnam, Joegoslavië, Irak, Afghanistan en nu Soedan en Oekraïne. Het ziet er naar uit dat we blijvend moeten leren leven met oorlog. We worden er dagelijks via de media mee geconfronteerd.

Als er één groep Nederlanders is die heeft leren leven met de oorlog zijn wij Rotterdammers dat wel. Geen stad waar zoveel gebouwd is en gebouwd wordt. Het Rotterdamse stratenplan duidt nog steeds op de vernietiging van het oude Rotterdam op 14 mei 1940. We zijn trots dat de gevolgen van de oorlog bijna verdwenen zijn. Zichtbaar verdwenen.

Maar niet alleen onze gebouwen werden gebroken. In veel scholen hangen lijstjes met de namen van de Joodse kinderen, die met hun ouders zijn weggesleept om in Oost-Europa te worden vernietigd. De mensheid is nog nooit zo diep gezonden.

Er komt eindelijk een monument voor de Rotterdamse mannen die aan het einde van de oorlog naar Duitsland zijn vervoerd om daar in de oorlogsindustrie slavenarbeid te verrichten. Honderden kwamen om en duizenden raakten zwaar getraumatiseerd. Wonden die nooit helen.

In onze jeugd kwam regelmatig dominee Jan Buskus op de televisie, de rode dominee werd hij genoemd. Hij vertelde een ontroerend verhaal over een man, die midden in het brandende Rotterdam met gebalde vuisten zei: Ik pik het niet, ik pik het niet.

Op 4 mei was ik omringd door de namen van mensen, die het niet gepikt hebben, die het onrecht niet konden aanzien. En die zich met alles wat ze in zich hadden, hebben verzet tegen de vervloekte tirannie die ons land in zijn greep hield.

Zij hebben de hoogste prijs betaald. Zij vertegenwoordigen dat sprankeltje hoop dat we mogen koesteren op een betere wereld. Ze zijn het zout der aarde, het licht in de duisternis.

Hun offer, moed en opofferingsgezindheid mag nooit worden vergeten en moet blijvend tot lering dienen.

Daarom moet de oorlog in ons leven blijven.