Wederom veroorzaakten de Provinciale Staten-verkiezingen een aardverschuiving. Waar vier jaar geleden Forum voor Democratie (FvD) de macht greep is het nu de beurt aan de BoerBurgerBeweging (BBB). Een partij die een forse stap terug wil zetten in het terugdringen van stikstofuitstoot en opkomt voor de belangen van de boeren, die zich vermorzeld voelen door Haagse wet- en regelgeving.

BBB werd de grootste in álle provincies. Een overduidelijke proteststem. En voor wie aan dat laatste nog zou twijfelen: daags na de verkiezingen werden vele omgekeerde Nederlandse vlaggen weer goed gehangen. Het protest is ten einde.

Protest waartegen eigenlijk? Ja natuurlijk gaat dat over Haags beleid gericht op (in het geval van BBB) met name stikstofreductie. Wie de protesterende boeren in hun trekkers de afgelopen maanden niet heeft gezien, heeft onder een steen gelegen. Maar de (veel te) hoge stikstofuitstoot is toch gewoon realiteit? En dat een (veel te) hoge stikstofuitstoot verwoestend is voor de planeet is toch ook een feit? De kiezers die nu in opstand komen, bedoelen waarschijnlijk niet dat ze het goed vinden dat we onze planeet aan het verwoesten zijn. We moeten dus dieper graven.

Ik denk dat de diepere oorzaken van dit protest rechtstreeks terugslaan op gemakzuchtig en laf politiek handelen van veel ‘gevestigde’ partijen, niet in de laatste plaats mijn eigen partij. (*) En niet het afgelopen jaar, maar al decennia.

Want laat het volgende eens tot je doordringen:

•    Al in 1968 (!) werd het wereldwijd bekende rapport van de Club van Rome (Grenzen aan de groei) uitgebracht als wake-up call voor onze manier van leven;

•    Voor consumptie in Nederland houden we buiten Nederland elf (!) keer het oppervlak van Nederland bezet;

•    Een gemiddelde Nederlander gebruikt het equivalent van ongeveer 3,5 aardbol.

Kortom, onze ‘welvaart' gaat simpelweg ten koste van de toekomst van onze kinderen.

We weten dit dus al heel lang, maar de afgelopen decennia zijn politiek-bestuurders te laf geweest om dit verhaal - inclusief bijpassende maatregelen (die als ze eerder waren ingevoerd een stuk milder hadden kunnen zijn) - eerlijk te vertellen. Dat je maatregelen moet nemen omdat onze manier van leven destructief is, is nooit een populaire boodschap maar het is wel eerlijk. En belangrijker nog die eerlijkheid is precies dat wat we van politiek-bestuurders mogen verwachten.

Daarbij komt een misschien nog wel belangrijkere drijfveer voor het niet eerder ingrijpen: de economie. Want koopmansland Nederland rolt al decennia lang de rode loper uit voor groei van de economie en het daarbij horende bedrijfsleven. We moeten én een florerende fossiele industrie hebben (Shell, Tata steel) én een mainport luchthaven met meerdere kleine luchthavens én we zijn een boerenland met een gigantische exporteconomie van landbouw en veeteelt.

Maak de optelsom maar: je durft de eerlijke, maar impopulaire boodschap niet aan je burgers te brengen en de economie moet geen strobreed in de weg gelegd worden. Terwijl tegelijkertijd de planeet schreeuwt om zorg, aandacht en rentmeesterschap.

Dan krijg je dus bijvoorbeeld zoiets als de politieke Houdini-act van de ‘PFAS-maatregelen’ jaren geleden: CDA-er Koopmans en PvdA-er Samsom bedachten ‘beleid’ waarbij je best eerst het milieu mocht vervuilen als je daarna maar zou compenseren. Van het vervuilen kwam het wel, van het compenseren maar niet, zeer mondjesmaat of te laat. Je kon van verre zien aankomen dat dit ‘lapmiddel-beleid’ was en de fundamentele problematiek die eronder ligt ongemoeid laat. ‘Zachte heelmeesters, stinkende wonden’.

Decennia lang hebben teveel politiek-bestuurders in ons land maatregelen om onze planeet gezond te houden voor zich uitgeschoven en mensen in de illusie laten leven dat groeien altijd maar moet blijven kunnen. En waar staan we nu? We leven temidden van vrijwel uitsluitend crises (de planeet is boos) en we kunnen nog slechts hoogst impopulaire (en misschien deels wel onmenselijke) maatregelen nemen om onze toekomst veilig te stellen.

De grote vraag is nu: gaat deze proteststem op met name BBB licht aan het einde van de tunnel brengen? Ik hoop het met heel mijn hart en BBB verdient ook het vertrouwen om het te gaan laten zien.

Maar ik hoop vooral dat de ‘gevestigde partijen’ in het midden van het politieke landschap nu eindelijk snappen dat we dapper, eerlijk, moreel en daadkrachtig politiek leiderschap nodig hebben om de toekomst van ons allemaal in veilig(er) en rustig vaarwater te brengen. Te beginnen bij mijn CDA, de partij van rentmeesters en verantwoordelijk bestuurders, die naast mensen moet staan en in gesprek moet blijven in plaats van zich te laten verleiden tot een ‘populaire’ boodschap voor de onderbuik die ons alleen maar verder af brengt van een goede toekomst.

(*) René Segers-Hoogendoorn is fractievoorzitter van het CDA in Rotterdam.