Toen ik verleden week naar de radio luisterde kon ik een afkeurende kreet niet meer inhouden. Ik hoorde dat gedetineerden bezwaar maakten tegen een eventuele opvang in het buitenland.

Rechteloos

Gevangenen (sorry, gedetineerden) verliezen tijdelijk hun grondwettelijke rechten. Daar is een reden voor, want als een Nederlandse rechter je streng bestraft dan heb je het vast heel bont gemaakt (eufemisme). Als je in het gevang terechtkomt is het dus een gevalletje “eigen schuld, dikke bult.” Dan moet je mijns inziens ook de mogelijkheid ontnomen worden te ageren tegen je straf of de wijze waarop die wordt uitgevoerd.

Over het uitvoeren gesproken. Mijn stadgenoten noemen de gevangenis aan de Abraham van Stolkweg niet voor niets “de gouden kooi”.

Ervaringsdeskundige

Een helaas al lang overleden vriend en bridgepartner werd ooit veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf, omdat hij de bank waar hij werkte voor 65 miljoen dollar had opgelicht. Toen hij in voorarrest op het Haagse Veer zat kreeg hij de keuze tussen rijst of aardappelen bij het eten. In de middag kwam de kok hem vragen om ook rijst te kiezen: hij was de enige die aardappelen wilde!

Eenmaal in Veenhuizen kwam hij na drie maanden al langs om een potje te bridgen; hij vertelde met een knipoog moslim te zijn geworden. “Dat eten van die gasten* is veel beter” was zijn redenatie.

Hij kwam iedere paar maanden wel een keer over en vertelde boeiende verhalen. Hij had ook een “beschermer” ingehuurd nadat hij een keer ruzie had gekregen en daarna de hele groep tegen kreeg. Uiteindelijk werd hij naar een nog lichter regime gestuurd, waar hij over de keuken ging. Na drie jaar kwam hij vrij en kon met steun van de gemeente een bloeiend bedrijf opzetten (ex-gedetineerden hadden een streepje voor!)

Bewaker

Op de Oudedijk kwam ik een keer een leerling van Marokkaanse afkomst tegen. Uiteraard vroeg ik hem wat hij na zijn schooltijd deed en hij vertelde penitentiair medewerker te zijn in Krimpen aan den IJssel. “Goh” zei ik “een bijzondere baan.”

“Ik blijf het niet lang meer doe meneer”, zei hij en vertelde me over de druk die door gevangenen op hem werd uitgeoefend. ''Omdat ik van Marokkaanse afkomst ben verwachten ze van me dat ik ze voortrek en dingen voor ze doe. Als ik het niet doe, noemen ze me een verrader en dreigen mij en mijn familie iets aan te doen. Bij een collega is zijn auto, die bij de inrichting stond vernield. Op één of andere manier wisten ze welke auto hij had en hebben ze iemand ingeschakeld.'' **

Personeel

Het valt dus niet mee om in de gevangenis te werken. Hoge werkdruk, onregelmatige diensten, een stelsel aan regels die het werken niet makkelijker maken en gedetineerden die absoluut niet meewerken.

Nu worden in ons land personele problemen opgelost door personeel te importeren; dat weten we ondertussen met z’n 18 miljoenen. Het lijkt me dus een uitstekend idee om dat proces een keer om te draaien; breng het werk naar het personeel. In Bulgarije, Polen en andere minder welvarende Europese landen zitten ze te springen op goed betaald werk, dat ze ter plaatse kunnen uitvoeren; heeft de EU toch nog een keer nut. Het mes snijdt zo aan twee kanten.

Streng regiem

Ik heb ook het vermoeden, dat het regime in die gevangenissen minder vriendelijk is dan bij ons, maar EU-landen erkennen allemaal de universele rechten van de mens; dus geen man overboord lijkt me. Sterker nog: het appelleert aan mijn rechtvaardigheidsgevoel. Als je niet in de gevangenis komt, heb je er namelijk geen last van. Daar niet komen dus: zo eenvoudig is het.

Hopelijk gaat de nieuwe staatssecretaris Ingrid Coenradie*** snel een aantal reizen boeken en zaken doen.

*Het woord “halal” was in de jaren 80 nog niet bekend.

**Bij de “gouden kooi” zijn meerdere auto’s van medewerkers uitgebrand.

***Leefbaar Rotterdam heeft als lokale partij twee bewindslieden geleverd aan het nieuwe kabinet: Barry Matlener en Ingrid Coenradie.