De 156 miljoen euro die de publieke omroep vanaf 2027 jaarlijks moet bezuinigen, zorgt straks voor een hoop leed. Alleen al bij BNNVara verdwijnen veertig arbeidsplaatsen. TV-programma’s die het eeuwige leven leken te hebben, zoals Kassa, BinnensteBuiten, Rail Away, De keuringsdienst van Waarde, De Rijdende Rechter en Studio Voetbal leggen het loodje.

Maar naast mijn verdriet om het verdwijnen van BinnensteBuiten, Rail Away, De Keuringsdienst en het slotstuk van Studio Voetbal (ik bedoel Het Eindsignaal door Frank Heinen), voel ik ook de nodige vreugd. Eindelijk raken we verlost van Emma Wortelboer en nog belangrijker: van die vreselijke Van Roosmalen & Groenteman.

De onderliggende motieven van de politiek om te bezuinigen op onze NPO - de goedkoopste publieke omroep van Europa, schijnt het - zijn nogal dubieus; vooral ingegeven door de radicaalechtse rancune van Geert, Thierry, Caroline en Mona, die niet zo gecharmeerd zijn van kritische journalistiek en de media voortdurend verdacht maken. In landen als de VS, Israël, Hongarije en Italië kun je zien waar dat toe leidt.

Maar er is ook een andere kant. Als je namelijk optelt hoeveel omroepbaasjes er tegen een salaris van 233.000 euro per jaar in Hilversum rondlopen, hoeveel uitgerangeerde voetballers dik betaalt krijgen om wedstrijden te analyseren en je weet dat aan een programma als Zomergasten een slordige anderhalve ton per aflevering wordt gespendeerd, dan kan er hier en daar wel een bezuinigend kaasschaafje overheen. 

Schokeffect

Als ik nu lees welke programma’s door de diverse omroepen worden geschrapt, kan ik me niet helemaal aan de indruk onttrekken dat men bewust een schokeffect beoogt. Vooral de culturele sector en Nederlandse dramaseries à la De Joodse Raad worden gekortwiekt, terwijl het toch meer voor de hand zou liggen om bagger als ‘Ranking the Stars’ en al die boerenellende van Yvonne Jaspers bij het grofvuil te zetten. En zo weet ik er nog wel een paar waar ik geen traan om zal laten.

De pest is dat ’t snoeimes door de publieke omroep, uiteindelijk weinig zal veranderen. Al decennia klinkt het dat er een heel nieuw omroepbestel zou moeten komen, waarbij vooral wordt gekeken naar het BBC-model. Maar teveel dikbetaalde omroepbonzen hebben er belang bij om ’t niet zover te laten komen. Zelfs mini-omroepjes als Powned, WNL, Ongehoord Nederland en Zwart, die ons bestel afgelopen jaren hebben ‘verrijkt’, hebben allemaal grootverdieners aan het hoofd die aan een vorstelijk salaris gewend zijn geraakt. Zij zullen zich op alle mogelijke manieren verzetten.

Maar laten we ons even focussen op de oorspronkelijke zuilen. In plaats van een duidelijke kwaliteitskeuze te maken om zich te onderscheiden van RTL en Talpa met hun ordinaire datingprogramma’s, roddel-tv en debiele spelletjes met (pseudo) BN’ers, hebben de ooit zo ideële omroepen zich in toenemende mate laten verleiden zich tot hetzelfde niveau te verlagen. Uitgezonderd de VPRO draait het bij de anderen net zozeer uitsluitend om de kijkcijfers.

Goddank zijn er niet genoeg vreselijke families in Nederland om ook de NPO te vergiftigen met Meilandjes, Roelvinkjes, Frogers, Gillesjes of Hanslertjes. Want nu worden alleen de commerciële netten geterroriseerd door een hysterische valse nicht, tweederangs zangers, een semi-criminele verhuurder van vakantiehuisjes of de ergst denkbare schoonmoeder ooit.

Drek

Dat John de Mol met de verkoop van drek miljardair is geworden, maakt dat de man geen enkele vorm van schaamte meer kent. Voor hem betekenen kijkcijfers niets anders dan reclame-inkomsten. En als dat met types als Peter Gilles, Monique Hansler of Yvonne Coldeweijer kan worden bereikt, dan doet hij dat. Als het met roddel, seks of aandachtszieke BN’ers in debiele of achterbakse spelletjes moet, dan is het ook prima. 

Van de publieke omroep mogen we echter iets anders verwachten. Ik was al blij dat de Avro/Tros afhaakte bij het Songfestival, zodat (om Johan Derksen te citeren) ‘dit feest van de wansmaak’ in 2026 volledig aan me voorbij zou gaan. Helaas besloot de NPO dat deze besmette editie met deelname van Israël hoe dan ook moet worden uitgezonden, dus blijft het rariteitenkabinet me toch niet bespaard. 

Mij lijkt dat de NPO hier alvast wat had kunnen bezuinigen. Alle troep de deur uit. Maar zo denkt men niet in Hilversum. Er is op het Mediapark behoefte aan een frisse wind. Er is geen rancuneus en populistisch snoeimes nodig, maar een grote schone bezem. En de juiste mensen om die bezem te hanteren. Als dat een publieke omroep oplevert die dan misschien de helft aan kwaliteit van de BBC oplevert, is er al vreselijk veel gewonnen.