Stel, u heeft uw kind op een van de basisscholen in de wijken van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Op een dag vraagt de directeur er begrip voor dat uw kind les krijgt van onbevoegden want er is een hoog ziekteverzuim en een groeiend lerarentekort. Ook moeten soms klassen worden samengevoegd of het onderwijs wordt ‘anders georganiseerd’. Maar, zo voegt de directeur er aan toe, uw kind is wel verplicht elke dag twee uur langer op school te blijven vanwege de uitbreiding van de leertijd.

Zou u dat pikken? Ik dacht het niet. Maar de ouders op Zuid moeten dat wel want ‘wij doen niet wat ouders willen, maar wat wij vinden dat ze zouden moeten willen', aldus Marco Pastors, de directeur van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Beter kunnen het democratisch en het pedagogisch tekort van het NPRZ niet worden geïllustreerd.

Vrijwillige vrijetijdsbesteding

Nu is er niets tegen vormende activiteiten na schooltijd; er zijn positieve ervaringen met de brede school en er zijn ongetwijfeld kinderen voor wie deze leertijduitbreiding gunstig uitpakt. Maar dat rechtvaardigt niet een verplichting, er is geen enkele juridische basis voor. Deze dwang is een vorm van ‘detournement de pouvoir’, het misbruiken van gezag waarvoor je het niet gekregen hebt. En vanuit pedagogisch optiek is die dwang onverantwoord. Want is het goed als kinderen elke schooldag zo afgepeigerd thuis komen dat ze boven hun etensbordje in slaap vallen en ouders hen niet meer hún tijd en aandacht kunnen geven? Is het goed kinderen tot activiteiten te dwingen die op zich leuk zijn, maar dat ze er een levenslange hekel aan overhouden? Is het goed als hen de mogelijkheid onthouden wordt zelf te beslissen hoe ze hun vrije tijd doorbrengen? Bovendien is er een verminderde meeropbrengst van langere leertijd of werkt het zelfs contraproductief.

Waarom worden die tien uren niet beter gespreid over de week? Bijvoorbeeld drie dagen aansluitend aan de school en dan vier uur op zaterdag, zodat je een veel betere afwisseling krijgt van rust en activiteit?

Een obsessie van Pastors

Ik weet wel waarom. De leertijduitbreiding is niet een doordachte visie op hoe de vrije tijd van kinderen zinvol kan worden besteed, maar een persoonlijke preoccupatie van Marco Pastors. Hij heeft er van meet af aan op ingezet, zo weet ik uit eigen waarneming en ook uit dit citaat van de Stem des Volks blijkt zijn obsessie: ‘We kunnen het niet wetenschappelijk bewijzen maar we geloven het graag’.[*] Dat de schoolbesturen zich hier desondanks voor laten gebruiken is helemaal stuitend. Hoezo ‘bevoegd gezag’? Ze hebben zich laten omkopen.

Experimenten met kinderen

De leertijduitbreiding wordt weliswaar onderzocht maar daar geef ik geen cent voor. Goede wetenschap gaat op zoek gaat naar feiten die de theorie tegenspreken zodat die kan worden bijgesteld. Die feiten zijn er volop, via gerede bewaren van ouders, leraren en schoolleiders. Maar die worden gesmoord in autoritaire retoriek van onze wil is wet en beter weten. Leren willen de beleidsfarizeeërs van het NPRZ niet, laat staan uitgebreid.

Waar ben je, Hugo?

Maar Hugo de Jonge kan toch ook beter weten? Heeft hij vader van opgroeiende kinderen en voormalig onderwijzer niet voldoende pedagogisch besef dat deze verplichting grensoverschrijdend is? Bovendien is hij als minister van Binnenlandse Zaken hoeder van de democratische rechten van burgers, ook die met schoolgaande kinderen. Als minister voor het NPRZ is hij medeplichtig aan deze schending van kinderrechten, die nog klauwen met geld kost ook.

Tot zijn schande doet hij echter in al die hoedanigheden of zijn neus bloedt. Was hij nog schoolmeester en hadden mijn kinderen de leeftijd, ik zou ze voor geen goud aan zo’n lafaard toevertrouwen.

- Ype Akkerman is de man achter het Pedagogisch Collectief Feijenoord

(*) Opgetekend in https://www.versbeton.nl/2020/04/basisscholen-op-zuid-keren-zich-tegen-extra-lesuren-voor-kansarme-leerling/