Alles kan weer, zolang het kan. Komende zaterdag is er eindelijk de grote landelijke veteranendag en het is meteen een dag met een historie. Achttien eenheden van de krijgsmacht krijgen een extra element op het vaandel, voor het optreden in Afghanistan.

Je moet een beetje gevoel hebben voor traditie en voor het militaire, om dat mooi te vinden. Het gebeurt ook nog eens in een ceremonie, besloten, alleen voor genodigden maar wel met een live stream op een groot scherm dat op het Malieveld zal staan. Dan kunnen we er toch bij zijn, min of meer.  Voordat u het vraagt: een vaandel is geen vlag. Het is een doek aan een stok, simpel gezegd, en dat is geladen met betekenis en dus met emotie.

Zelf kijk ik het meeste uit naar de ceremonie van het Regiment van Heutsz, dat bij de oprichting in 1950 per Koninklijk Besluit de tradities van het KNIL moet bewaren. En ze doen het, onder die naam en in deze huidige tijd met al die activisten. Daarbij komt nu ook die extra onderscheiding voor de aanwezigheid in Afghanistan. Zo zien we: het militaire gaat door, ongeacht de wisseling in maatschappelijke moraal. Dat is diep-loyaal.

Ik lees nu een boek over de vredesbeweging in de jaren 1920. Na de Eerste Wereldoorlog waren er velen anti-militaristisch en het idee leefde, dat wereldvrede een haalbaar iets was. Er moest dus een ontwapening beginnen en dat kon best in Nederland. Zo dacht men toen. Het liefste hadden ze geen leger, en dan ging de afschaffing daarvan vast verder in andere landen als een reeks dominosteentjes, waarvan de een de ander doet omvallen tot alles ligt.

De tijden zijn veranderd.

Juist door de oorlog in de Oekraïne zijn we wakker geschud. Tanks, vliegtuigen, munitie: er is weer budget, het leger mag er weer zijn.

En wat gebeurt er straks, als die oorlog voorbij is?

De geschiedenis lijkt zich hier te herhalen. In de jaren 1930 was er eerst nauwelijks budget voor de krijgsmacht en daarna, onder de internationale oorlogsdreiging weer wel, maar toen was er een tekort aan materieel en manschappen. Want ja, zie eens voor je moderne spullen de juiste mensen te krijgen en te houden. Daar heeft de Defensienota het niet over.

Het gaat zoals het gaat. De zekerheden zitten niet in de toekomst. Wel in klassieke krijgsdeugden als moed, beleid en trouw. En inderdaad, in loyaliteit. Maar die kan niet van een kant komen.