Geloof krijg je met de paplepel in gegoten, maar bij mij ligt dat anders. Mijn ouders gingen niet naar de kerk. Mijn vader was bewust gestopt en als enige in zijn familie uitgetreden, misschien ook onder invloed van mijn moeder.

Bewuste keuze

Opgegroeid met een Nederlands Hervormde familie van vaderskant en een atheïstische van moederskant lieten mijn ouders me volkomen vrij in mijn keuze: ik koos bewust voor de Hervormde Koningin Wilhelmina Kweekschool, omdat mijn neef erop zat. Eenmaal op de kweekschool gingen de godsdienstlessen er bij mij in als “Gods woord in een ouderling.” Een totaal nieuw aspect van het leven ontplooide zich voor me. Met bidden voor de klas, toen ik eenmaal kwekeling* was, had ik totaal geen moeite.

Geen belijdend lid

Van de dominees (drie) op mijn school had ik begrepen, dat geloof een persoonlijke zaak is, die je als je wilt het best gemeenschappelijk kan belijden. Met dat laatste was ik het niet eens. Ik had geleerd dat er in ons land honderden geloofsgemeenschappen zijn, die allemaal de wijsheid in pacht lijken te hebben. In onze stad liepen zelfs aanhangers van Lou de Palingboer* rond om zieltjes te winnen. Daarbij had ik ondertussen de filosoof Feuerbach ontdekt en begrepen, dat religie voor een heel groot deel wensdenken is, dat door je omgeving wordt bepaald.

Burgh-Haamstede

Vanaf mijn elfde jaar ging ik vier weken per jaar in de zomervakantie naar Burgh-Haamstede. Ik raakte bevriend met de dorpsjongens en hoorde van hen hoe belangrijk geloof is. Er waren in die kleine gemeenschap vijf verschillende protestantse kerkgenootschappen.

Op een zondag ging ik met mijn vader “kerken” in Haamstede; hij verveelde zich denk ik. Na afloop zei hij: “Eens maar nooit meer: veel te zwaar!” Een jaar later probeerden we de kerk van Burgh en die beviel mijn vader beter. Korte preek en een vriendelijke dominee, die na afloop een praatje maakte.

Cantate diensten

Later heb ik met mijn oudste zoon, toen net tien jaar oud, een paar keer een cantatedienst in de Laurenskerk bijgewoond: een dienst rondom een koraal van Bach. Ik deed het omdat ik van de muziek houd en hem wilde laten zien hoe het er in een kerk toegaat. Toen de dominee van de kansel zei: “laat ons bidden”  sloot hij zijn ogen en deed met verkrampte vingers mee. Ik stootte hem voorzichtig aan en zag hoe hij net als ik zijn ogen opende. “Je hoeft niet te bidden” vertelde ik hem zachtjes. “Let hij dan niet op?” vroeg hij met zijn hoofd richting de dominee knikkend. Een herinnering, waar ik iedere keer weer om moet grinniken.

Bidden

De Westerse manier van bidden is duizenden jaren oud. Onze voorouders kenden al in de steentijd het principe van “de eerste onder zijn gelijke.” Er was een leider, die voorging in de strijd en de religieuze rituelen. Men deed de handen tegen elkaar en de leider deed zijn handen eromheen. Een rite van onderwerping en gelijkwaardigheid: we zijn bondgenoten. We zien onze manier van bidden al terug in Middeleeuwse afbeeldingen. En om Feuerbach weer uit de kast te halen, het past helemaal bij onze traditie en levenswijze.

De islamitische manier van bidden is significant voor de Arabische wereld. Devoot en volkomen onderworpen met beide handpalmen richting hemel. Ik heb geen wapens en onderwerp me. Daarna volgt meestal een knieval: totale onderwerping.  De letterlijke betekenis van het woord islam.

Bij mijn laatste bezoek aan de Laurenskerk zag ik dat de dominee op Islamitische manier het gebed begon. Verwonderd zag ik het met mijn handen op traditionele wijze gevouwen aan.

Tot zover is de islamisering al doorgedrongen!

*Onderwijzer in opleiding.                            

**Een sekte rond een godsdienstwaanzinnige.