Daags nadat Rob Keuls - de echtgenoot van schrijfster Yvonne Keuls - in februari 2023 overleed, reisde Wieteke van Dort naar Lourdes om met Rob in contact te treden. Want Wieteke sprak met de doden. 

“Ik ben niet helderziend, ik ben helderhorend”, legde ze me tijdens de Tong Tong Fair van september 2023 omstandig uit. De overleden dierbaren waren voor Wieteke niet weg, ze waren alleen ergens anders. En zij kon met ze communiceren. In het geval van Rob Keuls, zo verklaarde ze haar vriendin Yvonne, lukte dat beter in Lourdes dan in Den Haag. Omdat de lucht daar zuiverder was.

Het ging goed met Rob, stelde Wieteke ook mij gerust. Vervolgens ging ze - in haar Tante Lien-uitdossing - uitgebreid om de foto met een schare wachtende fans. Want de deze week overleden Wieteke van Dort (Soerabaja, 1943) was bijna altijd aardig. Tegen iedereen. Sterallures waren deze icoon van Indisch Nederland vreemd. Ze had voor iedereen een vriendelijk woord.

Stratenmakeropzeeshow

Er was een tijd dat je de televisie niet kon aanzetten, of je zag Wieteke van Dort. Rebels, kittig, koket, ondeugend en brutaal. Met Willem Nijholt in de successerie ‘Oebele’, met Aart Staartjes en Joost Prinsen in de razend populaire ‘Stratenmakeropzeeshow’. En met datzelfde duo later weer in ‘J.J. de Bom voorheen De Kindervriend’ en natuurlijk dook ze ook op in ‘Het Klokhuis’. Met al deze giganten vierde ze in juni 2013 haar 50-jarig artiestenjubileum in een afgeladen Koninklijke Schouwburg.

Maar naast ster in al die razend populaire jeugdprogramma’s was Wieteke vooral Tante Lien uit de Late Late Lien Show. Hoewel er ook kritiek was op de karikatuur die zij zou maken van koloniaal Indië, hing iedereen met wortels in de Oost bij die uitzendingen aan de buis. Zelf geboren in Soerabaja kende ze het verlangen naar het verloren paradijs maar al te goed. ’Den Haag, Den Haag, de weduwe van Indië ben jij’ of ‘Vlieg me me mee, vlieg met me mee naar Bali’, klonk het melodieus uit haar mond, afgewisseld met sketches, nostalgische verhalen en komische anekdotes.

Wieteke van Dort was een heel veelzijdig artiest. Ze debuteerde op 15-jarige leeftijd als dichteres bij de respectabele uitgeverij Nijgh & Van Ditmar en werkte als cabaretière bij Wim Kan en Corry Vonk, voordat ze zich richte op radio (‘Kun je nog zingen, zing dan mee’ en ‘Radio Lawaaipapagaai’) en televisie. 
Naast het brede podium van radio en televisie, de productie van elpees/cd’s en videobanden in de jaren zeventig en tachtig, trad Wieteke op bij grote  evenementen als de Pasar Malam en Veteranendag, maar even lief in bejaardentehuizen, op verjaardagen van vrienden of in Indische restaurants waar iets te vieren viel. Vaak in combinatie met voordrachten van vriendin Yvonne Keuls. Wieteke genoot als anderen genoten en voelde zich nergens te groot voor. Daarnaast schreef ze ook nog boeken en maakte ze schilderijen en zeefdrukken.

Jomanda

Buiten haar diverse artistieke talenten had Wieteke van Dort, als kind uit het rijk van de Stille Kracht, ook een nadrukkelijk spirituele kant. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1994 stond ze als vierde op de lijst van de Natuurwetpartij, een beweging die nauw verbonden was met Transcendente Meditatie en de Maharishi Mahesh Yogi. De partij behaalde echter geen zetel. Wieteke geloofde ook onwrikbaar in de krachten van de omstreden gebedsgenezer Jomanda en haar bestraalde water. Zij keerde zich af van de reguliere farmaceutische geneesmiddelen. Maar ze was daarin niet bevoogdend of opdringerig. Iedereen moest maar doen wat hem of haar het beste leek.

Kenmerkend voor Wieteke van Dort was haar behulpzaamheid. Eens vroeg ik haar naar de juiste titel van een liedje om dat ten gehore te kunnen brengen bij de uitvaart van een ‘Indië-veteraan’. De volgende dag stond ze hoogstpersoonlijk met een CD voor mijn deur. Ook mijn noodlijdende krant Den Haag Centraal mocht op haar hulp rekenen. Bij het Stimuleringsfonds voor de Pers hadden we geld voor een reclamecampagne los kunnen peuteren. Koot & Bie hadden als vriendendienst reeds vier wervende tekstjes ingesproken die we konden uitzenden op Radio West.

Ik vroeg Wieteke of zij in haar rol van Tante Lien ook een reclamespotje wilde doen. “Natuurlijk, kom maar meteen langs.” Het was al laat op de avond, maar gewapend met een professionele taperecorder wandelde ik naar haar huis, een paar straten bij mij vandaan. “Hoe lang moet ’t zijn?”, wilde ze weten. “Niet meer dan 20 seconden”, zei ik. Daarop brandde ze los: “Hallo luitjes, kennen jullie Den Haag Centraahaaaaal?” Dat was de krant waar ze elke week naar uitkeek en dat zou iedereen moeten doen. Toen ze klaar was, bleek meteen haar vakmanschap: het spotje duurde exact 20 seconden.

Verliefd op Bali

Vorig jaar zomer reisde ze op haar 80ste naar Indonesië voor de filmopnamen van ‘Verliefd op Bali’. Dat avontuur verliep minder gelukkig dan gedacht, want haar echtgenoot Theo was meegereisd met het idee samen ook een beetje vakantie te vieren. Maar Theo, die vorige week op 86-jarige leeftijd overleed, belandde er al snel met een longontsteking in het ziekenhuis en keerde voortijdig terug naar Den Haag. 

Wieteke bleef achter in Indonesië en toonde zich tijdens de filmopnamen flink op dreef; zingend en dansend in haar rol. Maar ook daarna rond de verschijning van ‘Verliefd op Bali’ - begin dit jaar - gaf ze volop interviews en verscheen ze in radio- en televisieprogramma’s om over haar rol en de film te praten. Daarnaast trad ze voortdurend op, vaak begeleid door het gitaarensemble ‘Jaya’. 

Dat de ziekte - waaraan ze nu overleed - toen al slopend in haar woekerde, kwam dan ook als een complete verrassing. Ach kassian, het is voorbij.