De gemeente Rotterdam start per direct een brede en intensieve aanpak tegen de overlastgevers die de openbare ruimte in de stad het vaakst verstoren. Met een combinatie van gerichte zorg en strengere handhaving wil het college zowel de daadwerkelijke overlast als de ervaren onveiligheid terugdringen, terwijl tegelijkertijd wordt ingezet op passende hulp en perspectief voor de betrokkenen. 

Van Rotterdammers krijgen het stadsbestuur signalen dat de zichtbare overlast door mensen die op straat verblijven toeneemt. Vaak gaat het om personen met een combinatie van verslaving, psychische problemen en dakloosheid. Zij veroorzaken problemen als dealen, agressie, vervuiling, bedelen en slapen in portieken, waardoor bewoners en bezoekers zich onveilig voelen. Eerder uitgevoerde programma’s, zoals het Actieplan Buitenslapers, hebben al veel resultaten geboekt, zoals de opvang aan de Volkelstraat, maar de overlast blijft in meerdere wijken te zichtbaar en te hardnekkig. 

Kleine groep, veel last 
De nieuwe aanpak richt zich vooral op een relatief kleine groep van ernstig overlastgevende personen – ongeveer zeventig mensen – die binnen de grotere, roulerende groep van buitenslapers buitensporig veel problemen veroorzaken. De kern van de aanpak bestaat uit persoonsgerichte regie: per individu wordt een afgewogen mix van zorg, juridische maatregelen en handhaving ingezet. Waar mogelijk worden zorgtrajecten gekoppeld aan bestuurlijke ingrepen zoals gebieds- of wijkverboden; weigert iemand hulp, dan volgt repressie, vaker dan voorheen. 

Teams 
Er komt een straatteam van veldwerkers (circa 4 – 5 fte) dat langdurig contact zoekt met deze mensen om hen naar passende opvang, zorg of terugkeer te begeleiden. Dit straatteam werkt samen in een specialistisch team met handhavers en politie, zodat zorg en repressie effectief op elkaar aansluiten. Voor EU-migranten die niet meewerken aan het bestaande aanbod wordt de opvolging verscherpt. 

Meer bevoegdheden 
Tegelijkertijd zet de gemeente in op meer bestuurlijke en strafrechtelijke maatregelen tegen dealers. Dossiervorming moet politie en Openbaar Ministerie helpen gerichte stappen te nemen. Toezicht & Handhaving gaat een deel van de inzetbare tijd reserveren voor de aanpak van straatoverlast. Mogelijkheden om boa’s extra bevoegdheden te geven worden onderzocht. 

Ook op het terrein van opvang en wonen worden maatregelen genomen. De gemeente creëert op korte termijn 15 éénpersoonsplaatsen met 24/7 begeleiding en beveiliging, bedoeld voor personen die niet in groepsvoorzieningen kunnen verblijven. In die rustige, individuele setting kan stabilisatie plaatsvinden en kan snel worden onderzocht welke vervolgzorg (zoals detoxen of beschermd wonen) passend is. Waar nodig wordt uitgekeken naar creatieve tijdelijke huisvestingsoplossingen zoals tiny houses of caravans. Voor een deel van de aanpak is het wenselijk dat het Rijk de kaders verruimt voor gedwongen opname van mensen die zichzelf te gronde richten met hun verslaving. Nu ligt de lat daarvoor heel hoog. 

Investering  
Het college erkent dat de aanpak tijd, capaciteit en geld vraagt. De precieze kosten verschillen per maatregel en voor sommige onderdelen, zoals opvanglocaties zonder vastgesteld pand, zijn bedragen nog onzeker; het college zoekt hiervoor dekking binnen de begroting. Juridisch valt de opvang onder de Wmo 2015, terwijl medische verslavingszorg onder de Zorgverzekeringswet valt – wat betekent dat voor sommige casussen klinische of gespecialiseerde zorg nodig is buiten het reguliere opvangaanbod. 

Het stadsbrede programma start direct in fase 1 met de genoemde interventies. De ervaring van het komende jaar moet inzicht geven in wat effectief is; op basis daarvan volgt een fase 2, een programma voor de komende drie tot vijf jaar. Burgemeester en wethouders benadrukken dat ernstige overlast in Rotterdam niet wordt getolereerd, maar dat iedereen die hulp nodig heeft waar mogelijk passende zorg en perspectief krijgt aangeboden.