Voor een nieuwe Nota Ruimte moet minister Hugo de Jonge (Ruimtelijke Ordening) niet naar het jaar 2050 kijken, maar naar 2100. Zeespiegelstijging, klimaatverandering en demografische ontwikkeling vereisen juist na 2050 een "fundamenteel andere benadering", schrijft het College van Rijksadviseurs aan de minister. Door verder vooruit te kijken "wordt pas echt duidelijk hoe ingrijpend de ruimtelijke impact van deze trends is en hoe sturend de gevolgen ervan zijn voor de keuzeruimte van vandaag".

Nu het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) recent met vier scenario’s voor Nederland in 2050 is gekomen en minister De Jonge "uit de startblokken schiet voor een nieuwe Nota Ruimte" benadrukt het College dat veel ruimtelijke investeringen voor "minstens zestig jaar" worden gedaan. Om 2050 als 'ijkjaar' te nemen is "voor een aantal fundamentele vraagstukken te dichtbij", zegt het College, dat het Rijk adviseert over ruimtelijke kwaliteit.

Zo kosten grote veranderingen in het water(veiligheids-)systeem veel tijd en de onzekerheden over de snelheid en hevigheid van klimaateffecten zijn groot. "Zeespiegelstijging en zoetwatervoorziening zijn voor zowel verstedelijking als de landbouwtransitie cruciaal om rekening mee te houden."

Circulaire economie

Ook komt circulaire economie niet van de grond zonder goede ruimtelijke ordening, schrijft het College verder. "De economie van de toekomst, waar de energietransitie onderdeel van uit maakt, heeft namelijk ruimte nodig om tot ontwikkeling te komen." Ruimte die nu wordt verspild "beperkt de noodzakelijke transitieruimte voor de toekomst".

De scenario's van het PBL bieden in de ogen van het College van Rijksadviseurs "stevige bouwstenen" voor een nieuwe Nota Ruimte. Op weg daar naartoe moet een maatschappelijke dialoog worden gevoerd, waarbij zeker jonge generaties moeten worden betrokken, benadrukken de adviseurs.

In de Nota Ruimte wordt de toekomstige inrichting van Nederland vastgelegd. Het gaat daarbij om de ruimtelijke inpassing van opgaven op het gebied van wonen, bereikbaarheid, energie, economie, landbouw en natuur. Eind dit jaar moeten rijk en provincies hierover bestuurlijke afspraken maken. Die afspraken vormen de basis voor een nieuwe Nota Ruimte die in 2024 moet verschijnen.