De aanpak van jihadistisch terrorisme in Nederland bevindt zich in een "cruciale fase". Dat schrijft minister Ferd Grapperhaus in een brief bij het dreigingsbeeld dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) woensdag heeft gepubliceerd. De beweging is verzwakt, maar kan ook weer opleven. De komende jaren zijn volgens de minister van groot belang.

Volgens Grapperhaus moet de overheid druk blijven zetten op jihadisten om te voorkomen dat zij zich weer kunnen organiseren. Verschillende overheidsdiensten werken volgens hem met elkaar samenwerken om te voorkomen dat teruggekeerde jihadgangers nieuwe netwerken vormen, of ook hier geweld gebruiken. Het gaat daarbij onder anderen om de 47 verdachten en veroordeelden die vastzitten op speciale terroristenafdelingen in de gevangenis.

De overheid moet hen in de gaten blijven houden en begeleiden voor terugkeer in de samenleving, schrijft de minister. Allerlei organisaties werken daarvoor samen. Het gaat onder meer om het gevangeniswezen (DJI), de gemeenten, reclassering en politie en justitie. Potentiële terroristen en extremisten worden bovendien in de gaten gehouden door de veiligheidsdiensten. Daarbij is ook bijzondere aandacht voor types die op eigen houtje geweld gebruiken; zogenoemde eenlingen.

Om extremisme en terrorisme op te sporen op internet, werken de NCTV, politie, de marechaussee en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten AIVD en MIVD samen om informatie uit te wisselen die ze vinden in openbare internetbronnen. Er is een "structurele" uitwisseling van deze zogenoemde 'open source intelligence' (OSINT) in een speciaal samenwerkingsverband op dit gebied, aldus de minister.

Dinsdag zei Grapperhaus nog in de Tweede Kamer dat de NCTV dergelijk onderzoek naar personen had verricht terwijl de wettelijke grondslag daarvoor "versterking behoeft". Er werden op verzoek van bijvoorbeeld gemeenten persoonlijke gegevens verzameld op een manier die niet volgens de regels is, zo stond in een artikel van NRC dat aanleiding was voor de discussie. Dat had de NCTV "op dit moment niet moeten doen", aldus de minister. Over dit onderwerp volgt op een later moment een debat.

Jihadisten vormen volgens de NCTV de grootste terroristische bedreiging voor "Nederland en de Nederlandse belangen", maar er wordt ook gewaarschuwd voor rechts-extremisme. "Veelal jonge getroebleerde Nederlanders kunnen zich aangetrokken voelen tot de internationale rechts-extremistische internetwereld", zo schrijft Grapperhaus. Zij worden volgens hem op een vergelijkbare manier aangepakt als jihadisten.