Het lage grondwaterpeil in grote delen van Nederland bedreigt de fundering van ongeveer een miljoen huizen en andere gebouwen. Dat kan in de komende dertig jaar voor een schade van in totaal 54 miljard euro zorgen, die pandbezitters zelf moeten betalen. Het Verbond van Verzekeraars waarschuwt voor een groot maatschappelijk probleem.

Door de toenemende droogte van de afgelopen jaren komt het grondwaterpeil steeds lager te staan. Daardoor droogt de bodem onder betonnen funderingen uit, met verzakkingen tot gevolg. Dat probleem doet zich voor in gebieden met een veenbodem, maar ook in de Kop van Overijssel, Friesland, rond Zevenaar en aan de oevers van de Maas, zo blijkt uit een onderzoek dat de verzekeraars door kennisinstituut Deltares hebben laten doen.

Ook zijn vooral in Noord- en Zuid-Holland nog veel woningen gefundeerd op houten palen. Als het grondwater wegzakt, komen die palen droog te staan. Dat veroorzaakt na verloop van tijd paalrot, wat eveneens voor verzakkingen zorgt. Een verzakking zorgt voor scheuren in muren en schade aan kozijnen en deuren.

Een huizenbezitter die in een gebied met een lage grondwaterstand woont, moet volgens Deltares rekening houden met een schadebedrag van tussen de 500 en 10.000 euro door verzakking. Maar de schade kan oplopen tot meer dan 100.000 euro. "Omdat deze schade ontstaat door een proces dat jarenlang duurt, is het niet verzekerd. Verzekeraars keren alleen uit bij schade door een plotselinge gebeurtenis zoals brand", aldus een woordvoerder van de verzekeraars.

In Nederland is het grondwaterpeil heel lang opzettelijk laag gehouden om landbouw mogelijk te maken en wateroverlast tegen te gaan. Waterschappen zijn bezig met ander beleid vanwege de klimaatverandering. Zij willen dat waterbeheer een hoofdrol gaat spelen bij de ruimtelijke inrichting van het land. Het Verbond van Verzekeraars pleit voor nader onderzoek naar grondwaterstanden en wil dat er politieke keuzes worden gemaakt.