Met een stille tocht en een bijeenkomst waar na twee jaar coronamaatregelen weer publiek bij kon zijn, is zondag bij het Spiegelmonument 'Nooit Meer Auschwitz' in Amsterdam de Holocaust herdacht. Deze week is het 78 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz, het internationale symbool van de Holocaust, werd bevrijd.

Honderden mensen kwamen naar het Wertheimpark voor de plechtigheid. Eerder riep de organisator, het Nederlands Auschwitz Comité, mensen op om in groten getale te komen, "als een signaal tegen het opkomend antisemitisme". Er waren onder meer toespraken van een overlevende, Joop van der Starre, en er was muziek. Premier Mark Rutte en staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) legden een krans bij het monument, net als de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, Jan Anthonie Bruijn en Vera Bergkamp.

Een van de sprekers op de jaarlijkse Nationale Holocaust Herdenking was Jacques Grishaver, de voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité. "De afgelopen jaren neemt mijn somberheid toe. Jodenhaat steekt weer de kop op, en racisme en intolerantie nemen toe. Het is om verdrietig van te worden." Daarbij refereerde hij aan bepaalde complottheorieën en aan de racistische uitingen die tijdens oud en nieuw verschenen op de Erasmusbrug in Rotterdam. "Ik ben daar enorm van geschrokken, en veroordeel dat in de sterkste bewoordingen."

Verplichte lessen

Het Nederlands Auschwitz Comité gaat pleiten voor verplichte lessen over de Holocaust op middelbare scholen, aldus Grishaver. "Kennisoverdracht en leren van het verleden zijn essentieel voor een goed functionerende, open en barmhartige maatschappij waar geen ruimte is voor uitsluiting en antisemitisme. Het is hard nodig dat daar meer aandacht voor komt."

De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zei dat 78 jaar na de bevrijding antisemitisme weer vaker de kop opsteekt. "Soms direct in geweld, in bedreigingen, in spreekkoren. Soms verstopt in lelijke complottheorieën, bedoeld om haat te voeden. Het is onverteerbaar." Dit jaar brengt de burgemeester een bezoek aan Auschwitz, "samen met partners uit de Joodse gemeenschap en jonge Amsterdammers", zo kondigde ze aan.

In haar toespraak zei ze verder dat de hoofdstad "haar welvaart, voorspoed, cultuur en identiteit" dankt aan de Joodse gemeenschap. "De poging om die te vernietigen tekent Amsterdam diep. Amsterdammer zijn gaat niet zonder, naast veel moois en veel om trots op te zijn, ook ons gruwelijke verleden onder ogen te zien."