Nederland wil de mogelijkheid behouden om Afghaanse asielzoekers gedwongen uit te zetten naar hun land van herkomst. Een overeenkomst over migratie die eerder dit jaar met de Afghanen werd gesloten moet worden gehandhaafd en de Europese Commissie zou daar bij de Afghanen voor moeten pleiten.

Dat staat in een brief aan de Europese Commissie die Nederland en vijf andere EU-lidstaten hebben ondertekend. Naast Nederland gaat het om Duitsland, België, Oostenrijk, Denemarken en Griekenland.

De Taliban zijn in Afghanistan bezig aan een opmars en de veiligheidssituatie in het land verslechtert snel. De internationale troepen die nog in Afghanistan zijn, zijn begonnen met de laatste fase van hun terugtrekking.

Begin juli stuurde de Afghaanse regering een bericht aan de Commissie dat ze voor een periode van drie maanden stopt met het terugnemen van onder dwang teruggestuurde asielzoekers. Maar het akkoord tussen de EU en Afghanistan voorziet helemaal niet in zo’n eenzijdige opschorting, stellen de lidstaten. Onenigheid over de interpretatie van het akkoord moet in goed overleg worden opgelost, schrijven ze.

"Tegen deze achtergrond vragen wij de Commissie om de dialoog over migratiezaken met de Afghaanse partners te intensiveren, waaronder de snelle en effectieve samenwerking op het gebied van terugkeer."

Het ministerie van Justitie, dat over asielzaken gaat, stelt dat bij asielaanvragen "per individueel geval wordt beoordeeld of terugkeer mogelijk is". In de eerste helft van het jaar is er geen gedwongen terugkeer naar Afghanistan geweest, en momenteel staat er ook niks gepland, benadrukt een woordvoerder.

VluchtelingenWerk Nederland noemt het "schaamteloos en roekeloos" dat de inzet er vanuit het kabinet op gericht is om Afghanen te kunnen blijven terugsturen, "terwijl de Taliban een ongekende opmars maakt en chaos en paniek uitbreekt in heel Afghanistan". Dat beleid is volgens de organisatie gebaseerd op een gedateerde inschatting van de veiligheidssituatie daar.

Momenteel wordt er een nieuwe analyse gemaakt van de veiligheidssituatie in het land. Die wordt in oktober verwacht. Omdat de situatie inmiddels "zo verslechterd en veranderlijk is", noemt VluchtelingenWerk Nederland het uitzetten van Afghanen op dit moment "een levensgevaarlijke gok met hun leven".