Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) wil dat Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma nadenkt over zijn uitspraken over het slavernijverleden die hij in zijn vorige rol als PVV-Kamerlid deed. Voorzitter Linda Nooitmeer vraagt Bosma "te reflecteren" en "een gebaar" te maken. Als hij weigert dat te doen, moet hij een vervanger sturen naar de kranslegging tijdens de nationale herdenking van het slavernijverleden op 1 juli.

Nooitmeer verwacht dat Bosma zelf in kan schatten "wat noodzakelijk is" om in zijn aanwezigheid "een respectvolle, waardige en veilige herdenking" te kunnen hebben.

Over Bosma's aanwezigheid tijdens de plechtigheid in het Oosterpark in Amsterdam is commotie ontstaan. Maandag riep een groep organisaties en personen de Tweede Kamer op om niet Bosma zelf, maar een vervanger te sturen. Reden zijn uitspraken over het slavernijverleden die Bosma in zijn rol als Kamerlid van PVV heeft gedaan. "Uw eerdere uitlatingen over het slavernijdossier zijn in de Nederlandse samenleving als zeer beledigend ervaren en staan haaks op de waarden van respect en gelijkwaardigheid die wij hooghouden", schrijft ook het NiNsee maandag in een brief aan de Kamervoorzitter.

In een toelichting daarop zegt voorzitter Nooitmeer dat ze Bosma's uitspraken niet gaat herhalen. "Maar hij heeft het hele slavernijdossier negatief belicht. Het gaat om het kwetsen van zwarte mensen." Bosma sprak in zijn tijd als Kamerlid onder meer over "slavernijgedram" en hij sprak van "anti-blank racisme" in een debat over het instellen van een bewustwordingsfonds. In het verkiezingsprogramma van de PVV staat dat de excuses voor het slavernijverleden gemaakt door de Staat en de koning ingetrokken moeten worden.

Het NiNsee heeft Bosma als voorzitter van de Tweede Kamer "traditiegetrouw" uitgenodigd voor het leggen van een krans, schrijft de organisatie in de brief. Bosma heeft die uitnodiging geaccepteerd, aldus het NiNsee. Voor het publiek is het echter "onmogelijk" de rol van neutrale Kamervoorzitter en die van Kamerlid te scheiden, stelt het instituut.

Tegen stadszender AT5 had Nooitmeer het ook over "excuses" die Bosma zou moeten maken, maar tegenover het ANP wilde ze dit niet zo zeggen.

De oproep om Bosma weg te houden bij de herdenking is ook aan de gemeente Amsterdam verstuurd. Volgens een gemeentewoordvoerder zijn het NiNsee en de Kamer aan zet. "De burgemeester heeft vervolgens de verantwoordelijkheid om te zorgen dat de herdenking veilig plaatsvindt."