De politie verzamelt voortdurend persoonsgegevens van demonstranten, zoals hun adres, burgerservicenummer en geboortedatum. Daarnaast vraagt de politie gegevens op van ouders en kinderen van actievoerders, ook als zij nooit zijn gearresteerd of veroordeeld.

Dat blijkt uit 67 persoonlijke dossiers van demonstranten, die onderzoeksplatform Investico inzag in samenwerking met De Groene Amsterdammer en Trouw. "Het recht op betoging is in het geding", zegt Bart Schermer, hoogleraar Privacy en Cybercrime aan de Universiteit van Leiden. "Als je de hele tijd in de gaten wordt gehouden, kun je niet meer vrij demonstreren."

De politie haalt die gegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP), een database waarin informatie over iedere inwoner van Nederland staat. Elke keer als agenten zoeken naar burgers in de systemen of een bestaand dossier openen, worden persoonsgegevens uit de BRP gehaald. Volgens de politie is het opvragen noodzakelijk om haar politietaak uit te voeren. Bijvoorbeeld om verdachten op te sporen, aangiftes te verwerken, in contact te komen met demonstranten of voor slachtofferzorg.

Sinds 2021 kan iedere burger bij de gemeente een overzicht opvragen van gegevensverkeer tussen de politie en de BRP. Investico kreeg met medewerking van activisten inzage in 67 van deze overzichten. Het gaat vooral om activisten uit de antiracisme- en klimaatbeweging, onder wie Extinction Rebellion-demonstranten Sieger Sloot en Lucas Winnips. Maar ook coronademonstranten en antifascisten deden mee aan het onderzoek.