Minister-president Mark Rutte wil van de coalitiepartijen vooraf de zekerheid dat zij voltallig achter het kabinet staan, voordat hij met de Tweede Kamer in debat gaat over een vernietigend rapport over de toeslagenaffaire, dat vorige maand verscheen. Met name van CDA-leider Wopke Hoekstra wil hij die garantie horen. De vrees voor 'dissidenten' uit die partij is het grootst, zeggen ingewijden.

Pieter Omtzigt, na Hoekstra de nummer twee op de kandidatenlijst van het CDA bij de komende verkiezingen, speelde de afgelopen jaren een sleutelrol bij het blootleggen van het toeslagenschandaal. Hij zou er weleens geen genoegen mee kunnen nemen als het toeslagenrapport zonder politieke gevolgen blijft. Dat geldt ook voor Chris van Dam, voorzitter van de parlementaire ondervragingscommissie die het rapport opstelde.

Zelf vindt Rutte het te laat voor het kabinet om nu nog op te stappen. De premier zou volgens een Haagse bron direct na het verschijnen van het rapport al tegen zijn bewindslieden hebben gezegd, dat dát het moment was om collectief af te treden, als zij de conclusies zwaar genoeg vonden wegen. Toen is evenwel besloten eerst de inhoud uitgebreid te bespreken.

Dat de premier er niet voor kiest het ontslag van het hele kabinet aan te bieden, heeft ook te maken met de nog voortdurende coronapandemie. Rutte vindt de conclusies in het rapport er ernstig genoeg voor, zeggen ingewijden. Maar dat er een diepe crisis te bestrijden is, geeft nu de doorslag om toch door te gaan.

Hoekstra is het niet met Rutte eens dat aftreden een gepasseerd station is. "We moeten het daar in het kabinet wel over hebben", zegt de minister van Financiën tijdens zijn wekelijkse gesprek met RTL Z. Hij wil op voorhand ook geen enkele mogelijke uitkomst uitsluiten. "Wat mij betreft moet je daarin ook elke variant willen en durven verkennen."

Ook D66 en ChristenUnie vinden dat Rutte en zijn VVD te gemakkelijk roepen dat het inmiddels te laat is om een daad te stellen door als kabinet af te treden. Maar over hoe het nemen van politieke verantwoordelijkheid er dan wel uit moet komen te zien, daar zijn de andere coalitiepartijen het naar verluidt onderling ook niet over eens.