De volledige oppositie heeft donderdagnacht na een lang debat het vertrouwen in demissionair premier Mark Rutte (VVD) opgezegd wegens zijn optreden in de verkenning die tot een nieuw kabinet zou moeten leiden. Alleen de coalitiepartners van Rutte steunden een motie van wantrouwen niet, maar keurden zijn optreden als VVD-leider af. Ook zo'n 'motie van afkeuring' is een zwaar instrument.

Zelfs de SGP, een gezagsgetrouwe partij die doorgaans heel terughoudend is met het opzeggen van het vertrouwen, steunt de motie van wantrouwen van PVV-leider Geert Wilders.

Dat Rutte niet de waarheid sprak en ontkende dat hij CDA'er Pieter Omtzigt had besproken in het gesprek met de verkenners, zorgde voor een vertrouwenscrisis in de Tweede Kamer.

Zelf wil Rutte ook door als demissionair premier, ondanks het "heftige debat".

Rutte wil zijn "stinkende best doen" en "vreselijk hard werken" aan het "terugverdienen van het vertrouwen" van de Kamer en de samenleving, zei hij in een eerste reactie op de aangenomen motie van afkeuring. Het is een "belangrijk politiek signaal dat ik zeer serieus neem", zegt de VVD-leider.

Desgevraagd zegt de premier dat hij donderdag geen moment heeft gedacht aan opstappen. De Kamer debatteerde meer dan 13 uur lang over de vertrouwenscrisis die politiek Den Haag in zijn greep houdt. Die crisis ontstond onder meer door een aantekening over een gesprek dat Rutte had met de oud-verkenners waar toch CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt ter sprake kwam. Hierover heeft Rutte niet de waarheid gesproken.

Verder benadrukt de VVD-leider dat hij het premierschap met de "grootst mogelijke deemoedigheid en bescheidenheid" vervult. Hij wil daar graag mee verder, maar de formatie van een nieuw kabinet wordt evenwel een lastige puzzel, omdat het vertrouwen van alle partijen in Rutte een flinke deuk heeft opgelopen. Over hoe het nu verder moet met de verkenning, wil Rutte nog niets zeggen. Dat zal pas na de paasdagen aan de orde zijn.