Door de verwachte komst van veel meer asielzoekers dan waar het kabinet op rekende, zijn duizenden extra opvangplekken nodig bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Er zijn geen 75.500, maar 77.100 opvangplekken nodig per 2024, schrijft staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) aan de Tweede Kamer. Het benodigde aantal zal per 2025 opnieuw fors stijgen. Dan zullen er naar verwachting ruim 97.000 opvangplekken nodig zijn.

Begin deze maand verbleven 53.000 asielzoekers in opvanglocaties van het COA en crisisnoodopvanglocaties van gemeenten. In asielzoekerscentra van het COA zitten nu 16.000 mensen "die eigenlijk in een woning moeten zitten", zei staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) in een toelichting op de nieuwste prognoses van de asielinstroom en de daarmee samenhangende opvangcapaciteit. Het gaat om statushouders, voormalige asielzoekers die in Nederland mogen blijven en recht hebben op een woning.

Van der Burg maakt zich zorgen, erkent hij. "We hebben nu 50.000 plekken, maar veel daarvan zijn tijdelijk." Het gaat dan zowel om de noodopvangplekken die gemeenten bieden als de asielzoekerscentra van het COA. Verschillende contracten die het COA met gemeenten heeft voor azc’s lopen af. "Als je dan moet groeien naar 77.000 weet u dat ik me niet verveel de komende tijd."

De staatssecretaris verwacht daarnaast dat het aantal Oekraïners dat naar Nederland vlucht de komende tijd zal stijgen. Nu vangt Nederland zo’n 90.000 gevluchte Oekraïners op.

IND kan het niet bijhouden

Het is voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) niet mogelijk om het aantal asielaanvragen bij te houden. Dat zegt de organisatie in reactie op de verwachte instroom van asielzoekers dit jaar. Het kabinet verwacht dat bijna 80.000 mensen asiel zullen aanvragen, maakte staatssecretaris Eric van der Burg vrijdag bekend. "Dat is een drie keer zo hoog aantal aanvragen als waar de IND op is ingericht", aldus de dienst.

Door de hoger dan verwachte instroom zal de wachttijd voor een aanvraag ook oplopen. "De wachttijd zal de komende tijd langer worden. Het aantal zaken dat niet binnen de verlengde wettelijke termijn van 15 maanden kan worden beslist, gaat naar verwachting toenemen", stelt de IND in een schriftelijke reactie. Volgens de IND is het aantal aanvragen nu ook al hoger dan wat de organisatie kan verwerken.

Ook kan de IND het oplopende aantal aanvragen niet bijbenen als de organisatie wordt uitgebreid. Dat noemt de organisatie "niet haalbaar", hoewel de IND "al langere tijd maximaal investeert in het aantrekken en opleiden van nieuwe medewerkers", schrijft de IND.

"Versnellen kan niet oneindig", schrijft directeur-generaal Rhodia Maas. "Op een deel van ons werk passen we onze procedures aan, zodat er toch op kortere termijn een antwoord is voor de aanvrager. Maar, hoe naar dat ook is voor de mensen om wie het gaat, we moeten ook accepteren dat aanvragers voorlopig lang moeten wachten", schrijft Maas.