Als de NPO inderdaad, zoals het plan is, Ongehoord Nederland (ON!) een tweede financiële sanctie oplegt, dan kan de publieke omroep staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media) verzoeken om de vergunning van ON! in te trekken. Dat zegt de staatssecretaris bij monde van haar woordvoerder. Ze wil nog niet prijsgeven hoe ze wil reageren op een eventueel verzoek.

Dinsdag maakte de NPO het voornemen bekend om ON! voor de tweede keer in korte tijd een financiële sanctie op te leggen. ON! krijgt twee weken de tijd om te reageren op de voorgenomen sanctie. Daarna kan de NPO besluiten om deze definitief te maken.

De directe aanleiding is een uitzending van het programma Ongehoord Nieuws in september. Daarin was een videocompilatie te zien waarin zwarte mensen witte mensen in elkaar slaan. Het fragment en het commentaar daarop van presentator Raisa Blommestijn werd door velen binnen en buiten de omroepwereld als racistisch gezien.

De NPO stelt dat de omroep niet voldoende bereid is geweest om samen te werken "ten behoeve van de landelijke publieke mediadienst". Deze eventuele tweede sanctie gaat nu nog om een voorgenomen besluit. ON! krijgt de mogelijkheid om binnen veertien dagen met een reactie te komen. Vervolgens besluit de NPO of de sanctie daadwerkelijk aan ON! wordt opgelegd en, zo ja, wat de hoogte van het bedrag zal zijn.

De bewuste uitzending "en de ophef die daarna binnen het bestel en bij het publiek is ontstaan" hebben volgens de NPO "het gebrek aan samenwerking alleen maar verergerd, waardoor de integriteit en betrouwbaarheid van het bestel inmiddels zwaar onder druk zijn komen te staan."

Het item leverde een recordaantal van bijna 1700 klachten op bij de ombudsman van de NPO. Diverse andere omroepen lieten weten op journalistiek gebied niet meer te willen samenwerken of praten. Ook vanuit de Tweede Kamer klonken verontwaardigde reacties. Eerder deze maand werd een motie aangenomen waarin wordt opgeroepen te kijken naar de toekomst van het publieke bestel. Een meerderheid vindt bovendien dat het sanctiebeleid van de publieke omroep moet worden aangescherpt.

In juli legde de NPO de omroep al een sanctie van ruim 93.000 euro op, een bedrag ter hoogte van 2,5 procent van het vastgestelde jaarbudget van ON. Dat besluit werd genomen na de komst van een rapport van de ombudsman. Deze stelde klagers in het gelijk dat ON soms te eenzijdige gasten uitnodigt en onvoldoende kritische vragen stelt. Het was de allereerste keer dat de NPO in een zaak als deze een financiële sanctie oplegt aan een omroep. ON tekende bezwaar aan tegen de sanctie. De bezwaarprocedure loopt nog.

Verbijstering

Ongehoord Nederland (ON) heeft met verbijstering en onbegrip kennisgenomen van het voornemen van de NPO om de omroep een tweede sanctie op te leggen. In een verklaring op de website noemt ON de sanctie "een directe aanval op de persvrijheid in Nederland en de mogelijke doodsteek voor onze omroep".

De omroep vindt de uitleg die het NPO-bestuur bij de tweede sanctie geeft "onzorgvuldig, lichtvaardig en overijld". Die zou volgens voorzitter Arnold Karskens ook getuigen van vooringenomenheid jegens de politieke koers die ON voert.

ON kan zich niet vinden in de kritiek dat de omroep zich niet voldoende bereid heeft getoond om samen te werken "ten behoeve van de landelijke publieke mediadienst". "ON heeft zich vanaf het begin altijd collegiaal en samenwerkend opgesteld en zal dat ook blijven doen", zegt Karskens.