Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) sluit niet uit dat ook mensen die bij de inkomstenbelasting te maken kregen met een onevenredig harde aanpak, omdat zij op een omstreden zwarte lijst stonden, daarvoor gecompenseerd moeten worden. "Ik kan mij daar iets bij voorstellen", zegt hij.

Vijlbrief meldde de Tweede Kamer vorige week dat de Belastingdienst ook bij de inkomstenbelasting mensen jarenlang te makkelijk het stempel van fraudeur heeft opgeplakt. Zij belandden al bij het geringste vermoeden van fraude in een speciaal registratiesysteem, zonder het zelf te weten.

Van mensen met zo'n aantekening werd "zonder inhoudelijke toetsing" aangenomen dat zij "niet te goeder trouw" waren. Zij kregen bij een belasting- of toeslagenschuld van 10.000 euro of meer, geen betalingsregeling. Vijlbrief noemt die gang van zaken "onacceptabel".

De Kamer wil weten hoeveel mensen van deze werkwijze de dupe zijn geworden. "Dat was de eerste vraag die ik zelf stelde", zegt Vijlbrief. "Maar ik heb het antwoord niet." Hij hoopt later deze week meer te weten, maar vraagt ook om geduld. Er moeten tussen de 300.000 en 500.000 beschikkingen handmatig worden doorgenomen.

Eind november dook al een memo op waarin ambtenaren van de Belastingdienst voorstelden om mensen met een toeslagenschuld van 3000 euro of meer, automatisch het etiket "opzet/grove schuld" op te plakken. Ook dat zou betekenen dat zij een betalingsregeling of schuldhulpverlening konden vergeten.

Van dat voorstel wordt nog onderzocht of en zo ja op welke schaal het ook in de praktijk is gebracht. Maar de vorig jaar aangetreden staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) liet destijds al weten dat zij inmiddels geleerd heeft dit soort signalen "zeer serieus" te nemen.

Dergelijke vooringenomenheid was een van de hoofdoorzaken van het geruchtmakende schandaal rond de kinderopvangtoeslag. Vele duizenden mensen werden daar slachtoffer van. De affaire leidde vorige maand tot het aftreden van het voltallige kabinet.