Het meetellen van nepsociaal (*) bij de echte voorraad sociale huurwoningen zou verboden moeten worden. Het wetsvoorstel Versterking Regie Volkshuisvesting, dat de Tweede Kamer volgend jaar behandelt, regelt zo'n verbod niet. Het ontbreken daarvan biedt gemeenten de mogelijkheid om hun sociale voorraad op te krikken, zodat zij minder risico lopen om meer goedkope woningen te moeten bouwen. En zij dus meer duurdere woningen kunnen laten bouwen, hetgeen meer geld oplevert.
Aedes, de landelijke koepelorganisatie van woningcorporaties, vindt het een manco dat het wetsvoorstel niet stelt dat misbruik van nepsociaal verboden wordt. "In het wetsvoorstel wordt dat helaas (nog) niet geregeld", aldus woordvoerder Ernst Koelman. 

Om een antwoord te kunnen geven op de vraag 'Wat is nou eigenlijk een sociale huurwoning?' komt er in de wet Versterking Regie Volkshuisvesting een definitie van sociale huur te staan. Koelman legt uit: "Een huurwoning van een niet-corporatie telt pas mee als sociale huurwoning als de (1) aanvangshuur onder de lage huurgrens ligt, (2) verhuurd wordt aan een huurder met een inkomen onder de "DAEB-inkomensgrens en (3) bij nieuwbouw een instandhoudingstermijn van 25 jaar geldt". 

Particuliere verhuurders zijn echter niet verplicht om bekend te maken hoeveel zij hun huurders aan huur laten betalen. Ook is er geen verplichting om aan te tonen of een huurder een inkomen heeft van minder dan 47.000 euro. Het controleren van die punten 1 en 2 is derhalve een lastig karwei. 

Aedes is niet de enige die benieuwd is of dat gaat lukken. Koelman: "Met de invoering van de Wet Versterking Regie Volkshuisvesting is het Rijk aan zet voor de gegevensverzameling en -monitoring. Op basis daarvan is straks de voorraad sociale huurwoningen per gemeente bekend. Dit zullen in eerste instantie de DAEB-woningen van corporaties zijn. Gemeenten hebben de mogelijkheid om huurwoningen van niet-corporaties ook te laten meetellen als 'sociale huur'. Deze woningen worden dan onder de huisvestingsverordening gebracht en zijn daarmee vergunningsplichtig. Maar dan moeten ze wel voldoen aan de criteria van de definitie sociale huur. Pas dan tellen ook deze huurwoningen van niet-corporaties mee in de sociale voorraad. Voldoen ze niet aan de criteria, dan zijn het geen echte sociale huurwoningen".

Aedes wijst er voorts op dat woningen van particulieren, die het 'stempel sociale huisbaas' opgedrukt zouden willen krijgen, beschikbaar moeten zijn voor zowel de primaire doelgroep als woningzoekenden met een urgentieverklaring. Tot de urgenten behoren onder meer statushouders, ex-delinquenten, gescheiden moeders met kinderen, gezinnen uit door een explosie getroffen woning of mensen uit te slopen woningen.    

Koelman: "Zo krijgen deze woningzoekenden meer kans op een woning. In het wetsvoorstel wordt dat helaas (nog) niet geregeld. Wel kunnen gemeenten ervoor kiezen dat in deze woningen ook de primaire doelgroep en urgenten moet worden gehuisvest via de huisvestingsverordening. Dat is niet verplicht en blijft een keuze van de individuele gemeente".

(*) Nepsociale huur is een Rotterdamse uitvinding, toevallig ontdekt in 2020. De gemeente ging dat jaar de 522 piepkleine studio's in de Startmotor meetellen als volwaardige sociale huurwoningen. De Lee Towers en Our Domain volgden al snel. Ook bejaardencomplex Martha Flora met huren van 5000 euro werd door burgemeester Ahmed Aboutaleb en zijn wethouders in de sociale voorraad meegeteld. Dat was nep, vonden sommigen. De term nepsociaal werd in 2022 zelfs door de minister gebezigd. Officiëler kon het niet.