De openbare toiletten in Nederland krijgen een dikke onvoldoende: 4,5. Dat is de conclusie van het onderzoek van het Nationale Seniorenpanel, in opdracht van ANBO-PCOB onder bijna 5500 65-plussers. Van de ondervraagde 65-plussers zegt 11% dat het regelmatig voorkomt dat ze een tripje of een dagje winkelen overslaan uit angst om niet bijtijds een toilet te vinden.
Raadslid Ellen Verkoelen van de Jongere Ouderen Unie in Rotterdam vindt het een trieste ontwikkeling. Ze heeft er bij het stadsbestuur herhaaldelijk op aangedrongen om met een passende oplossing te vinden. ‘’De ouderen komen de stad al bijna niet meer in met hun auto. Geen plek. Ook geen veilige parkeergarages. Daar bovenop nog steeds een asociaal hoog parkeertarief en tot overmaat van ramp geen openbare toiletten. Schandalig.’’
Voor wie afhankelijk is van een mindervalidentoilet is het probleem nog nijpender: 77% ziet om deze reden soms of regelmatig af van een uitstapje. Ook ouderen die door gezondheidsproblemen vaker of sneller een toilet nodig hebben, geven vaak aan dat zij beperkt worden bij het ondernemen van activiteiten door een gebrek aan toiletvoorzieningen (69%).
Vooral het gebrek aan openbare toiletten wordt door ondervraagden als een groot probleem gezien. Slechts 1% van hen, vindt dat er in Nederland voldoende publiekelijk toegankelijke wc’s zijn. Ook de vindbaarheid van de wel aanwezigen plekken en de hygiëne ervan worden als pijnpunten beschouwd. Andere genoemde zaken die voor verbetering vatbaar zijn: de voorzieningen, de toegankelijkheid, de openingstijden en de kosten.
Veel Nederlanders hebben in meer of mindere mate behoefte aan openbare toiletten. Denk bijvoorbeeld ook aan ouders met jonge kinderen. Van de 65-plussers in Nederland moet 60% vaker naar het toilet vanwege gezondheidsproblemen, zoals een spijsverteringsziekte of blaasklachten. Daarnaast heeft 11% van de senioren een mindervalidentoilet nodig.
Anneke Sipkens, directeur-bestuurder van ANBO-PCOB: ‘’We lopen in Nederland lichtjaren achter op het gebied van openbare toiletten. Dit beperkt een grote groep mensen in hun bewegingsvrijheid. Gemeenten moeten hun verantwoordelijkheid pakken, zodat iedereen er onbezorgd op uit kan en mensen zich geen zorgen hoeven te maken over iets elementairs als toiletbezoek.’’
De teneur die uit het onderzoek naar voren komt, is dat het in vrijwel alle westelijke landen beter geregeld is op het gebied van sanitaire voorzieningen. ‘Nederland is wat openbare en schone voorzieningen betreft een ontwikkelingsland,’ oordeelt een respondent. Door het gebrek aan openbare toiletten bedenken mensen creatieve oplossingen. Zo gaan enkele ondervraagden erop uit met een (incontinentie) luier. Ook wordt de app ‘HogeNood’ aanbevolen, waar op basis van locatie het dichtstbijzijnde toilet is aangegeven.
Het onderzoek naar openbare toiletvoorzieningen in Nederland is uitgevoerd door het Nationaal Seniorenpanel in opdracht van ANBO-PCOB. In de periode van 12 december 2024 tot en met 5 januari 2025 deden 5.447 65-plussers mee aan het onderzoek. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 75 jaar. De resultaten zijn representatief op basis van leeftijd, geslacht en opleidingsniveau.