Een dak boven je hoofd als basisbehoefte. In de praktijk is dit recht niet zo onvoorwaardelijk en universeel als men zou willen.

Koopprijzen rijzen de pan uit, net als de huurprijzen. Volgens onderzoek van de Nibud is een huishouden meer dan de helft van het inkomen kwijt aan vaste lasten. Betaalbaar wonen is een hot item en de algemene indruk is dat de woningmarkt hervormd moet worden om het steeds groter verschil tussen arm en rijk een halt toe te roepen.

Rotterdams politieke partij Nida heeft een initiatiefvoorstel ingediend waarmee ze die hervorming wil aanjagen: met ‘Huurkoop 3.0’. Het is een plan om huurders de mogelijkheid te geven om geleidelijk eigenaar te worden van het huis dat ze huren.

Initiatiefnemer en burgerraadslid Taoufik Benalla die Noda vertegenwoordigd in de commissie Bouwen, Wonen en Buitenruimte geeft tekst en uitleg.

Wat is Huurkoop 3.0?

Benalla: “Huurkoop 3.0 betekent dat je maandelijks huur betaalt maar daarnaast ook aandelen opbouwt in je huis. Je wordt daarmee mede-eigenaar van je huis. En na 20 of 30 jaar ben je volledig eigenaar geworden van het huis dat je hebt gehuurd. In de afgelopen eeuw zijn er eerdere varianten geweest van Huurkoop. In ons voorstel, ‘Huurkoop 3.0’, vallen we terug op een huurkoop-variant die is ontwikkeld in Maleisië. Je betaalt maandelijks een bedrag waarmee je aandelen opbouwt. Daarnaast betaal je een bedrag aan huur, je woont immers in een woning die niet helemaal van jou is. Deze variant gaat uit van een gedeeld eigenaarschap tussen de investeerder of corporatie aan de ene kant (wij noemen dat de ‘huur-verkoper’) en de bewoner of ‘huurkoper’ anderzijds”.

Hoe werkt het?

Benalla: “Ik zal een voorbeeld geven. Stel je gaat verhuizen naar een huis van 200.000 euro. Je koopt jezelf in voor 10% van de waarde van het huis. Dan wordt het huis voor 10% (20.000 euro) van jou. De andere 90% blijft van de investeerder of corporatie. Je maakt afspraken over het aantal jaren waarin je de resterende 90% van je huis wilt opkopen, bijvoorbeeld 25 jaar. De maandelijkse lasten zijn dan ongeveer 1000 euro. B
ij een reguliere hypotheek zou je 750 euro betalen voor de aflossing en 250 euro rente. Bij een huurkoop-regeling ga je gemiddeld per maand 750 euro aandelen opbouwen in je huis en daarnaast betaal je gemiddeld 250 euro huur. We gebruiken een reguliere hypotheek in dit voorbeeld als benchmark om uit te leggen hoe het werkt. En ook om duidelijk te maken hoe investeerders evenveel rendement kunnen maken als met een reguliere hypotheek, zonder dat de koper in de schulden raakt en rente hoeft te betalen. Hetzelfde rendement, maar wel meer ethisch en meer maatschappelijk verantwoord”.

Welk probleem lost Huurkoop 3.0 op?

Benalla: “De huidige woningmarkt kent veel problemen, met name dat er veel te weinig betaalbare woningen zijn. Het politieke debat gaat voornamelijk over de hoeveelheid van type woningen, maar dat is maar een deel van de uitdagingen. Wij zijn van mening dat er veel problemen bestaan omdat er te weinig variatie is in de financieringsmogelijkheden. Je kan alleen kiezen tussen huren of kopen. Momenteel komen veel Rotterdammers niet in aanmerking voor een regulier hypotheek, zoals starters, flexwerkers en mensen die uit principiële of levensbeschouwelijke overtuigingen geen schulden willen of kunnen dragen of geen rente willen of kunnen betalen. Veel mensen betalen daarnaast maandelijks een huurprijs die hoger is dan de vaste lasten voor een hypotheek. Maar vanwege de strenge hypotheek-eisen of vanwege budgettaire overwegingen komen ze niet in aanmerking voor een hypotheek. Ons plan speelt in op deze groep”.

In hoeverre draagt huurkoop bij aan armoedebestrijding?

Benalla: “Steeds meer mensen hebben te maken met schulden en armoede in Nederland. En Rotterdam is daar koploper in. Ons voorstel helpt in ieder geval schulden en de risico’s en de armoede die daaruit voortvloeien te voorkomen. De grootste sociale winst is dat rente en schuld uit het financieringssysteem voor huizen wordt gehaald. In schuld en rente schuilen continue mechanismes die ten grondslag liggen aan de groeiende maatschappelijke ongelijkheid”.

Hoe moet het plan gerealiseerd worden?

Benalla: “Het initiatiefvoorstel is neergelegd bij wethouder Kurvers (Bouwen en Wonen). Dinsdagavond 16 februari 2021 zal er een expertmeeting georganiseerd worden aan alle raadsleden om hen te informeren over huurkoop 3.0. Wij hopen daarna dat de gemeenteraad instemt met ons plan. Er moet dan een taskforce komen in Rotterdam die het plan als pilot verder gaat uitwerken in samenwerking met onder meer experts, investeerders, woningcorporaties, burgers en huurdersverenigingen. Daarna moet die pilot natuurlijk uitgevoerd worden”.