Wie een woning in Rotterdam van een woningcorporatie koopt, moet zijn woonruimte verplicht leeg laten staan als deze voor langere tijd niet wordt gebruikt. Ga je bijvoorbeeld voor een half jaar op wereldreis, dan is het verboden om de woning gedurende die periode te verhuren aan iemand anders. 

Dat valt op te maken uit de beantwoording van burgemeester en wethouders van schriftelijke vragen van gemeenteraadslid Vanessa Bruin van Leefbaar Rotterdam. 

Op haar vraag of kopers van woningen, die met zelfbewoningsplicht zijn verkocht, daarvan ontheffing kunnen krijgen 'bijvoorbeeld als zij voor langere tijd op reis gaan?', reageert burgemeester Carola Schouten met: "Eén corporatie geeft aan dat het mogelijk was een ontheffing op de zelfbewoningsplicht te krijgen, maar door slechte ervaringen is deze corporatie met de ontheffing gestopt".

De antwoorden, waar Bruin een half jaar op heeft moeten wachten, geven ook informatie over de omvang van met zelfbewoningsplicht verkochte woningen. "Alle verkochte corporatiewoningen in Rotterdam zijn de afgelopen drie jaren met een zelfbewoningsplicht verkocht. Het aantal verkochte woningen per jaar lag in deze periode tussen de 150 woningen tot 280 woningen per jaar", aldus B en W. 

De vier grote corporaties - Woonstad Rotterdam, Havensteder, Woonbron en Hef Wonen - verkopen hun sociale huurwoningen weliswaar allemaal met een zelfbewoningsplicht. Maar bij het niet naleven daarvan hanteert elke corporatie haar eigen 'strafmaatregelen'. De afgelopen drie jaar werden 130 gevallen van schending van deze plicht geconstateerd. 

Begin jaren '20 ging er in de gemeenteraad nog een stem op om de verkoopregels voor alle corporaties gelijk te maken. Maar dat plan werd niet serieus genomen.  

Des te opvallender is het dat het gemeentebestuur nu wel een idee oppert om toch wat uniformer op te treden. Het schrijft daarover: "Mogelijk is het voor corporaties interessant om de zelfbewoningsplicht ook op te nemen in de leveringsakte, zodat er ook controle is bij een volgende verkoop door de notaris". 

Hef Wonen doet dat al. De ervaringen daarmee zijn kennelijk goed. In de beantwoording van Bruins vragen zetten burgemeester en wethouders keurig op een rijtje welke verschillen er zijn tussen de manier waarop corporaties omgaan met schending van de zelfbewoningsplicht. De boetes kunnen variëren van meer dan 100.000 euro tot 'slechts' 10.000 euro (bij Hef Wonen).

Woonbron legde de afgelopen jaren 41 boetes op aan bewoners, die hun huis stiekem verhuurden. Woonstad deelde vier boetes uit, bij één woning werd de erfpacht opgezegd. Havensteder en Hef Wonen ontdekten geen gevallen van schending van de zelfbewoningsplicht.