door Jan D. Swart 

Het onderzoek van Strated Consulting naar de malversaties bij het Rotterdamse Stadsbeheer heeft duidelijk bloot gelegd hoe ambtenaren zich hebben kunnen verrijken. Het ging voornamelijk om financieel gedreven fraude: het ophogen van facturen.

Aannemers die eraan meewerkten betaalden de ambtenaren vervolgens uit met goederen, die – om er cash geld van te maken – op Marktplaats werden aangeboden: van sportfietsen en horloges. Komende donderdag krijgen de raadsleden nadere details over het onderzoek, waartoe wethouder Van Gils samen met de directeur Openbare Werken (cluster Stadsbeheer) opdracht gaf.

De eerste malversaties begonnen al in 2009 en hielden grofweg aan tot augustus 2018. Op basis van de informatie van de Rijksrecherche werden toen twee ambtenaar ontslagen en werd besloten alle banden met de betrokken aannemers te verbreken.

Twee jaar later – in juni van dit jaar – kwam opnieuw een affaire aan het licht. Toen betrof het zeven andere ambtenaren. Drie ervan werden als gevolg hiervan op staande voet ontslagen. De vier overige personen hangende (en in het belang van) het onderzoek geschorst.

Strated Consulting spreekt in het rapport ook niet van 1 fraude. Maar over een zaak die gedurende een lange periode door meerdere medewerkers, voornamelijk afzonderlijk van elkaar, in verschillende teams. met meerdere leveranciers heeft plaatsgevonden, waarbij de leveranciers het niet van elkaar wisten.

Een voorbeeld uit het rapport hoe er te werk werd gegaan bij de totstandkoming van een criminele constructie waarbij 1 ambtenaar, 1 aannemingsbedrijf (A) en 1 onderaannemer (B) betrokken waren:

Opvallend is daarbij dat ambtenaar de spil is en bedrijf A en bedrijf B nauwelijks contact met elkaar hadden. De ambtenaar voegde extra bestekposten en extra hoeveelheden (materiaal en manuren) die niet conform de werkelijkheid waren, toe aan door de (onder) aannemer in te dienen productieverantwoordingsstaten (de pv’s). De ambtenaar tekende na ontvangst deze pv’s vervolgens zelf (evenals zijn leidinggevende) af, waarmee voldaan werd aan de voorwaarden voor betaalbaarstelling van de facturen.

Daarnaast diende de onderaannemer, via de hoofdaannemer, alsmede bedrijf A ook separaat, pv's en facturen in voor fictieve werkzaamheden. Deze werden goed gekeurd door de ambtenaar (en zijn leidinggevende) en vervolgens betaalbaar gesteld.

De ambtenaar werd beloond met onder andere het betalen van facturen voor sport - fietsen, sportspullen, schoenen en horloges. Hij haalde deze spullen in diverse winkels in persoon (kosteloos) af en verkocht ze vervolgens weer via Marktplaats, teneinde er contant geld aan over te houden. Ook betaalde de onderaannemer voor een deel van de huishoudelijke inrichting van de ambtenaar.

De nauwe (ongepaste) samenwerking tussen de onderaannemer en de ambtenaar bleek ook uit de dubbelrol van de ambtenaar, die een eigen emailadres had bij het bedrijf van onderaannemer bedrijf B. Vanuit dit e-mailadres stuurde de ambtenaar e-mails naar de onderaannemer waarin hij opgehoogde pv’s bijsloot. En die kon de onderaannemer vervolgens indienen bij de gemeente.

Vanaf 2016 is de ambtenaar een eigen bedrijf gestart om deze werkzaamheden (fabriceren van pv’s) onder eigen vlag uit te voeren. Deze werkzaamheden berekende hij vervolgens weer door aan de onderaannemer.