Kiesrecht te danken aan Rotterdammers

8 March 2019, 09:12 uur
Vroeger , Politiek
mainImage
Rijksvoorlichtingsdienst, Nationaal Archief

Het lijkt zo normaal dat we straks in maart weer allemaal naar de stembus mogen. Maar het stemrecht voor vrouwen én alle mannen is pas honderd jaar geleden ingevoerd. Dat was mede te danken aan de strijd van een aantal Rotterdammers.
In 1918 moest er in allerijl een damestoilet gebouwd worden op het Binnenhof. Want voor het eerst in de historie was een vrouw lid geworden van de Tweede Kamer. Het was de 43-jarige Suze Groeneweg uit Rotterdam. Vanaf toen opende de troonrede niet langer met ‘Mijne Heeren’, maar met ‘Leden der Staten-Generaal’.

Flauwe grappen
Veel mannelijke collega’s waren niet blij met een vrouw in hun midden. Ze maakten flauwe grappen en gedichten. Suze trok zich hier niets van aan. Ze kwam in 1919 ook als eerste vrouw in de Rotterdamse gemeenteraad en maakte zich sterk voor onder andere de bescherming van kinderen, betaald zwangerschapsverlof, betaalde arbeid voor gehuwde vrouwen en vakonderwijs voor meisjes. Burgemeester Oud van Rotterdam omschreef haar als ‘geen katje om zonder handschoenen aan te pakken’.

Alleen rijke mannen
Dat Suze in 1918 in de politiek kwam was bijzonder. Sinds de grondwet van 1848 was er alleen kiesrecht voor mannen die genoeg belasting betaalden, dus mannen met voldoende inkomen of vermogen. Landelijk was dat 11 procent van de mannelijke bevolking, in Rotterdam zelfs maar 4 procent. De Rotterdamse huisonderwijzer Goose Wijnand van der Voo tekende hier al in 1850 protest tegen aan, maar zonder succes.
Algemeen Stemregt

Een kleine twintig jaar later liet hij weer van zich horen. Als je meent dat iedereen gelijk is voor de wet, moet je ook iedereen - mannen én vrouwen - stemrecht durven geven, vond hij. Van der Voo inspireerde een groep vooruitstrevende Rotterdammers in februari 1869 tot de oprichting van de Vereeniging Het Algemeen Stemregt. In 1894 richtten twee Rotterdamse onderwijzeressen, Martina Kramers en Marie Rutgers-Hoitsema de Vereeniging voor Vrouwenkiesregt op.

Uiteindelijk werd in 1917 het algemeen kiesrecht voor mannen ingevoerd. In 1919 kregen vrouwen ook stemrecht. Bij de verkiezingen van 5 juli 1922 mocht voor het eerst iedereen naar de stembus.  


Door: Gemeente Rotterdam