door Jan D. Swart

Het commerciële team van de N.V. Stadion Feyenoord dat onder leiding van oud-topambtenaar Carl Berg 220 miljoen euro uit de vrije markt moet zien te plukken om voor de bouw van een nieuw stadion een solide investeringsbasis te scheppen heeft het zwaar. In elk geval publicitair. Als bekende rijke Rotterdamse jongens zoals Aat van Herk en Michel Perridon gaan roepen weinig tot geen vertrouwen te hebben in dit project en dus ook niet meedoen, is dat een tweeledige tegenvaller.

Maar het kan best zijn dat de wegbereiders dat allemaal tijdelijk voor lief nemen en straks alsnog met een vlekkeloze afdoening van de Postition Paper naar de gemeenteraad komen. Dat kan allemaal, want men doet geen mededelingen over het resultaat van de zoektocht naar investeerders. De enige publiciteitsmachine die af en toe gas geeft is die van architectenbureau OMA, maar die wordt er dan ook vorstelijk voor betaald.

De enige mededeling uit de koker van de N.V. Stadion naar aanleiding van de vraag of er zicht is op het noodzakelijke vrije marktbedrag van 220 miljoen euro is, luidde dat er voor 70% aan investeringen binnen is. Als dat waar is, mag men ervan uitgaan dat er op termijn aan de eis in de Position Paper wordt voldaan. Op termijn, want de nieuwe D66-wethouder Van Gils (Grote Projecten) heeft het commerciële team van de N.V. Stadion veel meer tijd gegeven dan ooit scherp was afgesproken.

Aan die speling zit ongetwijfeld een heel verhaal vast en waarschijnlijk ook een gedienstig verhaal bezien in het licht van alle stadsbestuurlijke wijzigingen. En helemaal los van de historie en de partijpolitiek staat dit ook niet. Van Gils is D66. Zijn voorganger Adriaan Visser is D66 en Visser en Berg zijn bij alle grote projecten in deze stad altijd twee handen op één buik geweest. Ook bij de zeperd van het Schiekadeblok waarop Visser als wethouder struikelde en waar Van Gils als ambtenaar betrokken was. En nu moet hij weer onder ede worden gehoord inzake het zo goed als failliete Warmtebedrijf en ook daar waren Berg en Van Gils bij betrokken.

Al die feiten zijn natuurlijk niet echt lekker als men bedrijven en private Rotterdammers warm wil maken voor een nieuw Feyenoordstadion. Opvallend is dat de N.V. Stadion er ook geen bijbeluitleggers tegenover stelt. Dat is vreemd en ook een omissie. Men heeft bijvoorbeeld nergens gelezen dat Cees de Bruin, een andere puissant rijke jongen van deze stad, en nota bene voorzitter van de Raad van commissarissen van de N.V. Stadion, zelf het bouwfonds aan een opkikkertje heeft geholpen. Misschien heeft hij er ook helemaal geen trek in. Maar even goed is er allang een toezegging binnen, en dan is het raar dat hierover geen mededelingen worden gedaan. Enige propaganda kan de N.V. Stadion wel gebruiken.

40 miljoen nodig

Het bouwen van het nieuwe stadion is een private zaak. De N.V. Stadion heeft de opdracht verstrekt en is daarbij gesteund door de amateurtak van Feyenoord en de betaald voetbaltak in de vorige directiesamenstelling en door de vorige raad van commissarissen van de bvo met een andere president. Het nieuwe stadion moest hoop bieden op de aansluiting met Ajax en PSV. Dat Ajax kort daarna al vrijwel onbereikbaar zou worden, kon niemand bevroeden.

De ouwe directie onder leiding van Eric Gudde was als een kind zo blij met het vooruitzicht van 17 miljoen (min of meer gegarandeerd) werkkapitaal per jaar. Zijn opvolger Jan de Jong schroefde het op naar 25 miljoen, maar kreeg die must niet zwart op wit. De echte realiteit is, dat de bvo Feyenoord 40 miljoen per jaar nodig heeft om aan te kunnen aansluiten bij AZ en PSV. Maar die 40 miljoen kan Feyenoord binnen de huidige begroting van het nieuwe stadion op z’n buik schrijven. Tenzij Carl Berg met een natte vinger in de lucht de komende tien jaar veertig concerten van Marco Borsato erin opneemt.

Stemdiscipline

Volgende week debatteert de gemeenteraad van Rotterdam voor de zoveelste keer over Feyenoord City. De coalitie is er laaiend enthousiast over, want het afgeschminkte Zuid krijgt er uiterlijk een boost van. Daarom is ook Leefbaar Rotterdam er als grootste oppositiepartij een voorstander van. Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid heeft niet voor niets een ouwe Leefbaar-fractievoorzitter als directeur. Die moeten ze steunen.

Dat uitgerekend hun Gerben Vreugdenhil de grote cijferspecialist onder de raadsleden is komt dus eigenlijk slecht uit. Dat geldt ook bankman en raadslid Dennis Tak bij de Partij van de Arbeid. Die partij zit in de coalitie. Maar beiden hebben allang ingezien dat er voor de bvo Feyenoord niet veel aan de strijkstok blijft hangen wanneer een stadion in totaal 440 miljoen euro moet gaan kosten en beiden weten óók dat – als het mis gaat – de gemeente ervoor opdraait. Maar beiden zitten strak in het keurslijf van de stemdiscipline.

Reminder: Toen in het voorjaar 2017 de eerste keer over de 40 miljoen aandelen van de gemeente Rotterdam in het nieuwe stadion moest worden gestemd zaten D66 en Leefbaar in de coalitie. Toch stemden Verveen (D66) en Mosch (Leefbaar) tegen. Dat is hun zwaar aangerekend. Verveen werd uiteindelijk uit de partij gezet en nestor Mosch kwam op een onverkiesbare plek terecht.

Spreadsheet-terrorist

Het gemak waarmee de N.V. Stadion en ook mannen als Berg en Visser en bij de bvo Feyenoord bouwers als Van Well en wijlen Kerkum er vanuit gingen en gaan, dat de gemeente Rotterdam een club als Feyenoord natuurlijk nooit failliet verklaard, is kenmerkend voor een mentaliteit die nu ook leeft binnen de coalitie. Voor de schijn wordt de N.V. Stadion heel veel extra tijd gegund om tot een acceptabele position paper te komen, maar de beslissing is allang genomen. Die 40 miljoen komt op tafel en als na jaren blijkt dat Carl Berg zich verrekend heeft, wordt de strop wel weer aangevuld. Niet zonder gevoel voor humor noemden de vertegenwoordigers van Stadion op Zuid hem in dit verband ‘’een spreadsheet-terrorist.’’

Het kan overigens toch geen toeval zijn dat oud burgemeester Bram Peper en oud-voorzitter Jorien van den Herik over dit nieuwe stadion al in eerdere publicaties van een mission impossible spraken. Als de bouw 440 miljoen moet gaan kosten en je moet emmers vol rente en aflossingen gaan betalen, dan raakt de onderliggende partij die voor het vermaak moet zorgen (de voetbaltak) aan de geeuwhonger. Om dit vast te stellen hoef je geen financieel expert te zijn. Leo Beenhakker, Aad van der Laan, Marijke Mulder, Jan de Knecht, Ellen Verkoelen, Hans Fortuin, Ruud van der Velden, Aart Zevenbergen, Aat van Herk, Boudewijn Poelman, Michel Perridon, die mensen lullen echt niet uit hun nek.

Point of no return?

Kan men nog terug? De kans is klein, want men wil niet terug. Bovendien is in dat geval De Kuip failliet. Er is straks 20 miljoen geleend geld van Goldman Sachs uitgegeven aan Oma en aan salarissen van de werkvoorbereiders. Goldman Sachs heeft daarvoor De Kuip als onderpand gekregen plus van de vorige bvo-directie de verpanding van de businessboxen. Met het telkens bewust verlengen van het inleveren van de position paper – ook door de nieuwe wethouder Van Gils – is er een point of no-return gepasseerd. En zo werkt het in de politiek.

De enige die in het stadhuis briesend op de catwalk loopt en democratisch bij de coalitie aandacht vraagt voor de kennis van zaken die de supportersorganisatie Stadion op Zuid in dit dossier heeft opgebouwd, is 50plus fractievoorzitter Ellen Verkoelen. Net als de PvdD en de SP geeft zij zich nog niet gewonnen. Ze is er zelfs van overtuigd dat wanneer de N.V. Stadion zich terugtrekt uit Feyenoord City er in het gebied zelfs nog méér huizen kunnen worden gebouwd. Torenhoge flats vooral en dat moet de VVD volgens haar als een rap in de oren klinken.

Voor alles is dus een oplossing, ook al zijn het nieuwe stadion en Feyenoord City binnen de merkprocedure formeel niet meer van elkaar los te koppelen. Conclusie: wie het weet, mag het zeggen. Maar het is en blijft een duivelsdilemma.