En dan zegt een politicus of activist ineens: ‘Je hebt helemaal gelijk dat je zo boos bent, jij hebt óók recht op die welvaart, maar je wordt gediscrimineerd, ze onderdrukken je, en het is nog veel erger dan je denkt, want kijk maar eens naar de patsercontrole in Rotterdam en landelijk naar het bestaan van Zwarte Piet.’

Zo wordt nu van volstrekt gerechtvaardigde ongelijkheid, die namelijk onlosmakelijk bij onze vrijheid hoort, onrecht gemaakt. Onrecht dat door de social justice warriors en hun verwanten uitgedrukt wordt als de systematische onderdrukking van de ene groep door een andere.

Ten overvloede zeg ik daar gelijk bij: nee, uit helemaal niets blijkt dat verschillen in welvaart in Nederland ook maar enige causale relatie hebben met huidskleur of afkomst. Uit helemaal niets blijkt dat er daadwerkelijk sprake zou zijn van een systematische onderdrukking van groepen. Er is veel meer reden om aan te nemen dat de verschillen tussen autochtone Nederlanders onderling minstens zo groot zijn of zelfs nog groter dan tussen de groep autochtone Nederlanders als geheel en andere groepen.

Als je naar afkomst zou kijken, geldt waarschijnlijk dat de verschillen binnen groepen in alle gevallen groter zijn dan de verschillen tussen groepen. En waar er al verschillen tussen groepen zijn, is er geen enkel bewijs voor dat die worden veroorzaakt door stelselmatige discriminatie.

Begrijpelijke onvrede over ongelijkheid wordt zo gekanaliseerd richting boosheid over onrecht en op onze Westerse maatschappij, terwijl die onvrede juist de motor van de eigen vooruitgang zou kunnen en moeten zijn. Juist die onvrede levert de motivatie op om het vele en harde werk te doen dat het van iederéén vergt, ongeacht je afkomst. Om de concurrentie met anderen te winnen, ongeacht je afkomst. En jezelf op de maatschappelijke ladder omhoog te vechten, ongeacht je afkomst.

Maar jongeren die ontevreden zijn en vooruit willen, krijgen nu te vaak die peptalk niet te horen. Die krijgen te vaak niet te horen dat als er ooit ergens een plek en een tijd was waarin iedereen alle middelen krijgt om z'n dromen na te jagen, dat dat wel het Nederland van vandaag is. Die krijgen te vaak niet te horen dat je, net zoals ik vroeger, bij elke tegenslag eerst naar jezelf moet kijken en dat er - zelfs als die tegenslag echt helemaal aan een ander ligt, wat bijna nooit zo is - er altijd voor jezelf een belangrijke les in zit.

Nee, die horen nu dat ze worden gediscrimineerd, dat het zo moeilijk voor ze zal zijn dat ze zich de moeite van de poging bijna eigenlijk wel kunnen getroosten. Onder het mom van opkomen voor de zwakken of de onderdrukten, uit cynisme of uit onbezonnenheid, wordt zo het maatschappijmodel dat ons zoveel welvaart brengt steeds verder ondermijnd.

Als dit op zichzelf niet belangrijk genoeg is, kijk dan eens uit het raam en zie wat er in de wereld aan het gebeuren is, en weet: we worden aan alle kanten bij- en ingehaald en als we niet uitkijken zijn we over twintig jaar definitief veranderd van speler in speelbal. Het Westen verbrokkelt, opkomende economieën groeien als kool, China is al bijna het machtigste land van allemaal. Als teken aan de wand schijnen de honours trajecten op onze universiteiten al vol te zitten met lui die hier kennis komen halen om elders in te zetten. Nederlanders zie je er naar verluidt nauwelijks meer, want die zijn onvoldoende gemotiveerd.

En ondertussen liggen wij hier binnen vooral met elkaar overhoop, over goeddeels geïmporteerde, enorm opgeblazen of zelf compleet verzonnen problemen, en wordt een groot deel van de samenleving wijsgemaakt, dat ze door de rest als tweederangsburger worden gezien en dat hard werken waarschijnlijk geen zin heeft. Juist op het moment dat we z’n allen op z’n sterkst en meest eensgezind zouden moeten zijn om het tij nog te keren. Juist op het moment dat iedereen zijn afkeer van ongelijkheid zou moeten kanaliseren richting werklust, optimisme en vooruitgangsdrift.

Is dat handig? Nee, dat is niet handig. Dat is spelen met vuur.

Ik vraag het iedereen netjes: zullen we dit komend jaar anders doen?

Lees ook andere delen van deze longread:
1 – Ook links deelt ons op in een wij en een zij
2 – Denk wakkert de verschillen juist aan