Operadagen openen met vertwijfeling

13 May 2018, 12:23 uur
Uitgaan
mainImage
Digitaal Dagblad
Operadagen openen met vertwijfeling

De Operadagen Rotterdam worden 18 mei in het Nieuwe Luxor geopend met 'totaalervaring' Earth Diver van regisseur Wouter Van Looy. Hij nam muziek van Heinrich Schütz (1585-1672) als uitgangspunt en combineert die met recente videobeelden van Wim Catrysse van kolenwinning op Spitsbergen.

Het wordt ''een voorstelling over een samenleving in crisis die vertwijfeld zoekt naar antwoorden'', aldus de Vlaamse Van Looy. Duitser Schütz maakte zijn muziek in een periode van pest en oorlog, Vlaming Catrysse zijn beelden in een tijd van klimaatproblemen en het opraken van bronnen en - nog steeds - oorlog.

Jaren geleden al werd Van Looy getroffen door de religieuze muziek van Schütz. ''Ik werd ontroerd door de schoonheid van deze troostende en hoopvol klinkende muziek, uit een tijd van rampspoed en verschrikking. Schütz werd zelf 87, maar zijn familie en dorp gingen ten onder aan de pest, terwijl zijn streek het terrein was van godsdienstoorlogen. Schütz zette teksten op muziek die de gedachten aan God en het hiernamaals versterkten en de misère en ellende draaglijker maakten."

Van Looy vroeg zich af wat hij nu met deze muziek kon doen. ''Ze wordt vaak als museumstuk uitgevoerd, los van de context waarin ze geschreven werd. Dat is jammer, want de vraag of we ons lot nog steeds in handen moeten leggen van een god, is hoogst actueel.''

''Ik vond de sleutel bij het werk van de Duitse filosoof Peter Sloterdijk, dat haaks staat op de religieuze boodschap van Schütz. Hij maant ons zelf verantwoordelijkheid te nemen." Van Looy haakt verder aan bij de Sloveense filosoof Slavoj Žižek. Die ziet een parallel tussen onze omgang met crises en de stadia van rouw zoals beschreven door de Zwitsers-Amerikaanse pyschiater Elisabeth Kübler-Ross: van ontkenning naar woede en depressie tot aanvaarding.

''We leven liever in ontkenning en kijken weg bij naderend onheil, zoals de opwarming van de aarde. We blijven autorijden, vliegen en plastic zakjes gebruiken. Ook de gedoemde ontginning van fossiele brandstoffen op Spitsbegen gaat tegen beter weten in nog steeds door."

Zangers van het Duitse Chorwerk Ruhr bewegen zich rond de toeschouwers, die te midden van video-installaties zitten. Ze zingen de muziek van Schütz en de Duitse componist Nikolaus Brass. De Brit Phil Minton zit met muzikanten van het Vlaamse barokorkest B’rock ook in het geheel. Minton ''kijkt uit over de wereld, luistert, zingt, becommentarieert" en spreekt een tekst uit van Vlaming Paul Verrept over verlies en onthechting.