Het presidium van de gemeenteraad van Rotterdam - het overleg van dertien fractievoorzitters - heeft donderdagmiddag unaniem besloten de geheimhouding over de raadsdocumenten die gebruikt zijn door de Rekenkamer bij het onderzoek naar de Erfpachtmaatregel Schiekadeblok op te heffen. Wel worden enkele passages zwart gemaakt om te voorkomen dat marktgevoelige informatie op straat komt te liggen. Volgens bronnen binnen het stadhuis is de verhouding wel en niet openbaar nog altijd: 75-25.
Een aantal partijen uit de gemeenteraad pleit stelselmatig voor volledige openbaarmaking van alle raadsdocumenten, maar gaan in deze uitzonderlijke situatie mee in de overweging om gevoelige marktinformatie uit te zonderen van openbaarmaking.
Het rapport over het financiële rampproject Schieblock is maanden vertraagd. Insiders hebben daarvan altijd gezegd: daar zit dus een luchtje aan. De oud-raadsleden Leo de Kleijn (SP) en Dries Mosch (Leefbaar) zeiden maanden geleden al tegen Dagblad010 dat het hun niet zou verbazen als de uitkomst van het Rekenkamerrapport nadelig is voor Feyenoord City.
Het Schieblock heeft namelijk in geldelijk opzicht een kreupel imago, kent een merkwaardige geschiedenis en ook vele verantwoordelijke vaders, onder wie Carl Berg, de huidige financiële man van Feyenoord City. Toen topambtenaar.
Bovendien was de huidige wethouder Adriaan Visser, groot pleitbezorger van Feyenoord City, in die periode directeur van het Ontwikkelings Bedrijf Rotterdam, dat de taak had grote projecten aan te jagen.
Geschiedenis Schieblock
Twaalf jaar geleden was het Schieblock als onooglijk naoorlogs kantorengebied voorbestemd om aan te sluiten bij de flow en de shine in de stad. Maar twee jaar later volgde de crisis en kwam vastgoedeigenaar Luc Smits van ILS met zijn compagnon in een benauwde spagaat, van waaruit alleen de toenmalige bouwwethouder Hamit Karakus (Partij van de Arbeid) en de voormalige OBR-directeur Adriaan Visser beide ondernemers kon bevrijden. De erfpachtconstructie - waarover nu het rapport uitkomt - was born.
De gemeente betaalde 52 miljoen voor de grond van het Schieblock en vroeg een jaarlijkse erfpachtcanon van 2,5 miljoen euro in retour. Deal. Ook elders in de stad werd op deze wijze erfpacht als hulpmiddel ingezet om de ontwikkeling van de stad niet te stagneren. In totaal bedroeg de maatregel 200 miljoen euro.
Bij het Schieblock pakte het jammerlijk uit, want het te hulp geschoten ILS bleek de jaarlijkse erfpachtbijdrage in 2009 al niet te kunnen betalen. Maar ook niet in 2010, 2011, kort en goed, en eufemistisch: het werd allesbehalve een goudmijn. Daarover komt de Rekenkamer nu eindelijk, opmerkelijk laat, met een eindoordeel. Waarom zo laat wordt niet vermeld door het presidium. Wel komt het ongelukkigerwijs in de openbaarheid midden in de hectiek van Feyenoord City, waarin wethouder Visser bij de gemeente en Berg bij de N.V. Stadion een hoofdrol hebben.
”Dat komt beiden dus héél slecht uit”, zei Dries Mosch afgelopen zomer al. Mosch was in 2017 falikant tegenstander van Feyenoord City en binnen Leefbaar Rotterdam ook de enige die de partydiscipline aan zijn laars lapte en tegen stemde. ”Ja, daar heb ik dan op Rotterdams schijt aan. Als het niet klopt, klopt het niet. Ik ben geen stemvee.”
Rekenkamerrapport
Mosch: ‘’Dit Rekenkamerrapport is duizend keer door de wasserij gegaan, neem dat van mij aan. Misschien is het inmiddels helemaal schoon gewassen. Maar voor mij blijft het als een rioolput stinken. Het was voor de buitenwacht een ordentelijke erfpachtregeling, maar in werkelijkheid een bouwsubsidie. Op zich niet ongebruikelijk, want zo is het bij het Sparta-stadion ook gegaan. Maar toen betrof het een club die gered werd, nu ging het om ondernemers. De grond was niet meer dan 26 miljoen waard, maar het werd 52 miljoen.’’
Maar er zullen toch genoeg rekenmeesters over de schouders hebben meegekeken?
Mosch: ‘’Er wordt bij dit soort projecten alleen maar naar de plussen gekeken. En als iemand op de rem gaat staan, schreeuwt men moord en brand. In de vastgoedwereld heeft men zich altijd een ongeluk gelachen als ze zaken deden met de gemeente. Ze noemden ambtenaren stofzuigverkopers, en ondertussen vulden ze hun zakken.’’
Leo De Kleijn (SP): ‘’Ik hoor Adriaan Visser nog zeggen toen het bedrag van de volledige erfpachtconstructie in het centrum van Rotterdam aan de orde was: ik heb er wel 400 miljoen voor over. Wel erg royaal. Gelukkig is het bij 200 miljoen gebleven en zal hij dit ook nooit meer doen, want het is een fiasco geworden.’’
Carl Berg komt vanuit een gemeentelijke topfunctie in dienst van de N.V. Stadion. Is dat een normale gang van zaken bij projecten, waarin de gemeente met aandelen participeert?
De Kleijn: ‘’Het is zelfs hoogst ongebruikelijk. Er zit nu een hoofdonderhandelaar van de gemeente, die alles weet van de gemeente, op een post waar hij geacht onafhankelijk te zijn. Hij moet daar maar met één opdracht zijn werk doen: zorgen voor een goede komst van Feyenoord zonder geld van de gemeente. Dat niemand heisa heeft gemaakt over die detachering is mij een raadsel. De gemeente komt erdoor in de tang.’’
Mosch: ‘’Sterker nog: het wordt eerst een lijdensweg voor Feyenoord, daarna voor de gemeente. Met of zonder Berg, maakt niet uit. Dit stadion kan alleen maar rendabel worden gemaakt als er een goochemerd komt, die eerst een half miljard neerlegt voor Europese topspelers. Komt die er niet, dan blijf je sukkelen en komt de exploitatie van het stadion niet rond. Nu niet, nooit. En als de exploitatie van het stadion niet rondkomt, heeft Feyenoord binnen deze constellatie geen centjes. Ik snap niet dat er niemand eens simpel redeneert.’’
Schieblock openbaar. Pijn bij Feyenoord?
13 December 2018, 19:01 uur
Algemeen