Schieblockrapport einde Feyenoord City?

6 October 2018, 10:15 uur
Algemeen
mainImage
Digitaal Dagblad
Afbeelding is niet meer beschikbaar

Het rapport over het financiële rampproject Schieblock is vertraagd. Insiders zeggen dat daar een luchtje aan zit.
Ze zeggen het eufemistisch, want ze weten: de beleidsbepalers in Rotterdam zitten er zwaar mee in hun maag.

Maar zodra het verschijnt, ook al is het gunstig aangepast, zou het de oud raadsleden Leo de Kleijn (SP) en Dries Mosch (Leefbaar) niet verbazen als de uitkomst hiervan nadelig is voor Feyenoord City.

Het Schieblock heeft namelijk in geldelijk opzicht een kreupel imago, kent een merkwaardige geschiedenis en ook vele verantwoordelijke vaders, onder wie Carl Berg, de huidige financiële man van Feyenoord City. Toen topambtenaar.

Bovendien was de huidige wethouder Adriaan Visser in die periode directeur van het Ontwikkelings Bedrijf Rotterdam, dat de taak had grote projecten aan te jagen.

Twaalf jaar geleden was het Schieblock als onooglijk naoorlogs kantorengebied voorbestemd om aan te sluiten bij de flow en de shine in de stad. Maar twee jaar later volgde de crisis en kwam vastgoedeigenaar Luc Smits van ILS met zijn compagnon in een benauwde spagaat, van waaruit alleen de toenmalige bouwwethouder Hamit Karakus (Partij van de Arbeid) en de voormalige OBR-directeur Adriaan Visser beiden kon bevrijden.

De erfpachtconstructie was born.

De gemeente betaalde 52 miljoen voor de grond van het Schieblock en vroeg een jaarlijkse erfpachtcanon van 2,5 miljoen euro in retour. Deal. Ook elders in de stad werd op deze wijze erfpacht als hulpmiddel ingezet om de ontwikkeling van de stad niet te stagneren. In totaal bedroeg de maatregel 200 miljoen euro.

Bij het Schieblock pakte het jammerlijk uit, want het te hulp geschoten ILS bleek de jaarlijkse erfpachtbijdrage in 2009 al niet te kunnen betalen. Maar ook niet in 2010, 2011, kort en goed, en eufemistisch: het werd allesbehalve een goudmijn. En daarover moet de Rekenkamer nu met een eindoordeel komen. Midden in de hectiek van Feyenoord City, waarin wethouder Visser bij de gemeente en Berg bij de N.V. Stadion een hoofdrol hebben.

''Dat komt beiden dus héél slecht uit'', zegt Dries Mosch, tot 21 maart de nestor van de Rotterdamse gemeenteraad, vorig jaar falikant tegenstander van Feyenoord City en binnen Leefbaar Rotterdam ook de enige die tegen stemde. ''Ja, daar heb ik dan op Rotterdams schijt aan. Als het niet klopt, klopt het niet. Ik ben geen stemvee.''

‘’Ik heb me destijds'', zegt oud raadslid Leo de Kleijn, die ook geen voorstander van een nieuw Feyenoord-stadion was, ''ernstig verzet tegen de ogenschijnlijke vrijgevigheid en het gemak waarmee door de gemeente 52 miljoen euro is betaald, omdat de banken niet wilden mee doen. En als de banken het niet willen doen, is er iets mis’. Ik vond dat de risico’s niet te overzien waren en vreesde dat we als gemeente het schip zouden ingaan.’’

‘’Prompt bleek dat jaren later ook het geval te zijn’’, vult De Kleijn aan, ‘’want toen Karakus door Schneider als wethouder vervangen was, kregen we tijdens een besloten vergadering te horen dat er al een paar jaar geen erfpacht was betaald en uiteindelijk is die strop opgelopen tot 15 miljoen euro.’’

Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de Rekenkamer in z’n maag met het rapport. Het had er namelijk allang moeten zijn. En nu het wegblijft ontstaat automatisch de gedachte dat er zaken moeten worden bijgesteld dan wel verzwegen.

Leo De Kleijn (SP): ‘’Het zou na het reces beschikbaar zijn, is destijds gezegd,’’

Dries Mosch (Leefbaar): ‘’Het concept was in februari al klaar. Wethouder Robert Simons, die op zijn beurt Schneider was opgevolgd, mocht het niet eens inzien. Kun je nagaan hoe tricky die zaak ligt.’’

Check. Bouwwethouder Robert Simons van Leefbaar Rotterdam, die inmiddels weer raadslid is, bevestigt dat hij het rapport niet heeft mogen inzien. ‘’Het moest toen nog worden bijgepunt, zei men.’’

Mosch: ‘’Zo’n rapport gaat duizend keer door de wasserij. Maar het blijft als een rioolput stinken. Het was voor de buitenwacht een ordentelijke erfpachtregeling, maar in werkelijkheid een bouwsubsidie. Op zich niet ongebruikelijk, want zo is het bij het Sparta-stadion ook gegaan. Maar toen betrof het een club die gered werd, nu ging het om ondernemers. De grond was niet meer dan 26 miljoen waard, maar het werd 52 miljoen.’’

Maar er zullen toch genoeg rekenmeesters over de schouders hebben meegekeken?


Mosch: ‘’Er wordt bij dit soort projecten alleen maar naar de plussen gekeken. En als iemand op de rem gaat staan, schreeuwt men moord en brand. In de vastgoedwereld heeft men zich altijd een ongeluk gelachen als ze zaken deden met de gemeente. Ze noemden ambtenaren stofzuigverkopers, en ondertussen vulden ze hun zakken.’’

De Kleijn: ‘’Ik hoor Adriaan Visser nog zeggen toen het bedrag van de volledige erfpachtconstructie in het centrum van Rotterdam aan de orde was: ik heb er wel 400 miljoen voor over. Wel erg royaal. Gelukkig is het bij 200 miljoen gebleven en zal hij dit ook nooit meer doen, want het is een fiasco geworden.’’

Carl Berg komt vanuit een gemeentelijke topfunctie in dienst van de N.V. Stadion. Is dat een normale gang van zaken bij projecten, waarin de gemeente met aandelen participeert?

De Kleijn: ‘’Het is zelfs hoogst ongebruikelijk. Er zit nu een hoofdonderhandelaar van de gemeente, die alles weet van de gemeente, op een post waar hij geacht onafhankelijk te zijn. Hij moet daar maar met één opdracht zijn werk doen: zorgen voor een goede komst van Feyenoord zonder geld van de gemeente. Dat niemand heisa heeft gemaakt over die detachering is mij een raadsel. De gemeente komt erdoor in de tang.’’

Mosch: ‘’Sterker nog: het wordt eerst een lijdensweg voor Feyenoord, daarna voor de gemeente. Met of zonder Berg, maakt niet uit. Dit stadion kan alleen maar rendabel worden gemaakt als er een goochemerd komt, die eerst een half miljard neerlegt voor Europese topspelers. Komt die er niet, dan blijf je sukkelen en komt de exploitatie van het stadion niet rond. Nu niet, nooit. En als de exploitatie van het stadion niet rondkomt, heeft Feyenoord binnen deze constellatie geen centjes. Ik snap niet dat er niemand eens simpel redeneert.’’