De Amerikaanse president Joe Biden heeft er begrip voor dat de Europese Unie gas, olie en steenkool blijft kopen van Rusland, zegt premier Mark Rutte. Ook al gebruikt Rusland de opbrengst voor de oorlog in Oekraïne. Biden, die donderdagavond aanschoof hij de EU-top in Brussel, wil de Europese Unie wel helpen sneller aan alternatieven te komen.

De Verenigde Staten hebben zelf een olieboycot ingesteld tegen Rusland. Biden drong er voorafgaand aan zijn bezoek aan Brussel, met drie toppen waar hij iedere noemenswaardige westerse leider trof, op aan dat ook de EU af moet van Russische fossiele brandstoffen. Maar Biden "snapt heel goed" dat dat nog veel tijd vergt, zei Rutte na afloop.

Ook tot andere mogelijke aanvullende sancties, zoals het sluiten van de Europese havens voor Russische schepen, kwam het donderdag niet. De EU gaat zich concentreren op het beter laten werken van de al genomen strafmaatregelen, spraken de leiders af. Europa en de VS gaan samenwerken om sluiproutes af te snijden en mazen te dichten.

De EU kan ondertussen rekenen op meer vloeibaar gemaakt gas (lng) uit de VS, beloofde Biden. En "dat is heel veel", zegt Rutte. Canada zegde ook toe Europa meer lng te leveren, maar dat gaat wat langer duren.

Eenheid was het sleutelwoord van de toppenmarathon, aldus Rutte. Sommige EU-landen zijn nu eenmaal zo afhankelijk van Russische energie dat "de nationale veiligheid op het spel komt" zonder die energie. Landen als Duitsland, Italië en Hongarije kunnen er volgens de premier nog niet vanaf.

Hongarije, met een minister-president die nog altijd probeert vrienden te blijven met het Kremlin, werd tijdens de EU-top indringend toegesproken door de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Die belde opnieuw in en vroeg premier Viktor Orbán bij zichzelf te rade te gaan waar hij eigenlijk voor staat. En, nu het Oekraïense Marioepol met de grond gelijk wordt gemaakt, terug te denken aan tijden waarin dat ook Hongarije overkwam.

Zelenski sprak ook Nederland, een uitgesproken tegenstander van een versnelde toelating van Oekraïne als EU-lid, rechtstreeks aan. "Nederland is rationeel", zei Zelenski. "Dus laten we er woorden voor vinden waar we beiden achter staan."